جام ملتها بالاترین سطح فوتبال در عرصه ملی در هرقاره است. تمام قاره‌ها چنین تورنمنتی دارند که کسب عنوان قهرمانی و یا حتی حضور در آن برای تاریخ کشورها افتخاری بزرگ است.
برادر بزرگتر
شاید خیلی‌ها ندانند که عمر جام ملتهای آسیا از برادر اروپایی‌اش بیشتر است! یعنی اگرهمه دنیا در برگزاری هر تورنمنتی به قاره سبزنگاه و الگوبرداری می‌کنند، در این یک مورد اروپا از روی آسیا الگوبرداری کرد! اولین دوره جام ملتهای آسیا در سال ۱۹۵۶ برگزار شد و زمانی که ۴ سال بعد در ۱۹۶۰ کرهجنوبی از عنوان قهرمانی‌اش دفاع کرد، تازه نخستین دوره جام ملتها در اروپا برگزار شد.
ایران اولین قهرمان قاطع
در سه دوره اول جام ملتها با شرکت ۴ تیم برگزار می‌شد و هر تیم با دو پیروزی قهرمانی را جشن می‌گرفت. وقتی در دوره چهارم یعنی ۱۹۶۸ ایران میزبان شد، ۵ تیم به تهران آمدند و به شکل دوره‌ای با هم بازی کردند. تیم ملی کشورمان با برگزاری ۴ مسابقه و کسب ۴ برد اولین قهرمان قاطع آسیا شد، دیگر تیمی نمی‌توانست از قرعه مناسب حرف بزند!
دوره بیست ساله ثبات
از ۱۹۷۲ تعداد تیم‌های مرحله نهایی به ۸ افزایش یافت. تیم‌ها در دو گروه چهار تیمی با هم بازی می‌کردند و چهار تیم برتر دو گروه ضربدری در نیمه نهایی و سپس فینال که این الگو نیز تا ۱۹۹۲ ادامه داشت و یک تیم با ۵ مسابقه قهرمان می‌شد.
تولد یک چهارم با سنت ایران و کره!
از ۱۹۹۶ تعداد تیم‌ها در جام ملتهای آسیا به ۱۶ افزایش یافت. حالا از چهار گروه چهار تیمی دو تیم برتر به مرحله حذفی می‌آمدند و در یک چهارم نهایی ۴ تیم حذف و برنده‌ها به نیمه نهایی و فینال می‌رفتند. یعنی ۶ بازی برای قهرمانی یا حتی عنوان سومی لازم بود.
از همین دوره مرحله حذفی یا یک چهارم نهایی باب شد. جالب اینکه از همین دوره یک سنت در جام ملتهای آسیا متداول شد، سنت بازی ایران و کره جنوبی به عنوان دو ابر قدرت شرق و غرب قاره آسیا در فوتبال و دو کشوری که تا قبل از ظهور ژاپن و عربستان رکورددار قهرمانی متوالی بودند.
ایران و کره جنوبی تا همیشه جدالشان برای کل قاره جذاب است. در هر برهه زمانی ستارگان بین‌المللی زیادی داشته‌اند که همیشه تقابل آنها درون زمین برای همه جذاب بوده است. این دو کشور در رقابت‌های دیگر مثل بازیهای آسیایی هم دوئل‌های رودرروی جذابی داشته‌اند ولی تقابل آنها در یک چهارم نهایی جام ملتها چیز دیگری است!
علی دایی نقش اول دو قاب
اولین تقابل در ۱۹۹۶ و در جام ملتهای امارات با برتری تاریخی ۶-۲ ایران همراه شد. علی دایی پوکر کرد و رکورد ۸ گل زده او در آن تورنمنت تا همین دوره قبل پابرجا بود که با ۹ گل معزعلی شکست. خداداد عزیزی به لطف درخشش در همان تورنمنت توپ طلای مرد سال آسیا را برد.
اما چهار سال بعد در لبنان و در جام ملتهای ۲۰۰۰ قانون گل طلایی به مرحله حذفی اضافه شده بود. دو تیم دوباره در این مرحله به هم رسیدند و ایران با یک گل تا دقیقه ۹۰ پیش بود اما اشتباه علی دایی که برای کمک به دفاع آمده بود، باعث گل تساوی شد و روحیه تیم چندپاره چنان به هم ریخت که در شروع وقت اضافه گل طلایی را خوردیم و حذف شدیم.
خداحافظی با برد و توپ طلا
۴ سال بعد در چین و جام ملتهای ۲۰۰۴ دوباره دو کشور یک بازی تاریخی برگزار و ایران ۴-۳ پیروز شد. آن روز علی کریمی هت‌تریک کرد و در پایان آن سال صاحب توپ طلای آسیا شد اما دست تیم به جام نرسید. این آخرین برد ایران برابر کره در جام ملتها و آخرین توپ طلا برای یک ایرانی تا امروز بوده است.
انتقام ژنرال
با تغییر سال برگزاری جام ملتها از زوج به فرد، سال ۲۰۰۷ برای نخستین بار ۴ کشور جنوب شرق آسیا بطور همزمان میزبان جام ملتها شدند. دوباره ایران و کره جنوبی در یک چهارم و دوباره سنت یک در میان ادامه پیدا کرد! این بار تیم امیر قلعه نویی بدون شکست در این مرحله با ضربات پنالتی بلیط صعود به نیمه نهایی را به کره داد و به تهران برگشت تا ژنرال قربانی این نتیجه شود.
۴ سال بعد در ۲۰۱۱ و در همین کشور قطر، برای پنجمین دوره متوالی این رقابت تکرار شد. این بار نوبت ما بود که برنده شویم اما افشین قطبی با یک تاکتیک اشتباه به دنبال ضربات پنالتی رفت و در دقیقه ۱۱۶ گل خوردیم و حذف شدیم. او هم صندلی از دست داد اما هنوز مثل امیر فرصت انتقام پیدا نکرده است! حالا ژنرال می‌تواند انتقام هر دو را از کره بگیرد!
پسران کیروش
در جام ملتهای ۲۰۱۵ استرالیا برای اولین بار دو کشور به این مرحله رسیدند اما رقیب هم نشدند. نسل تازه ایران به رهبری کیروش عالی بود و در آن بازی تاریخی برابر عراق - که قبل از همین تورنمنت مغلوب ما شده بود - تا دقیقه ۳۰ یک گل پیش و سه گل مسلم هم نزدیم. همه منتظر برد پرگل بودند اما متاسفانه مهرداد پولادی اخراج شد تا ایران بعد از ۱۲۰ دقیقه جدال مردانه ۱۰ نفره و مساوی ۳-۳ در ضربات پنالتی با جام خداحافظی کند...
و بالاخره دوره قبلی در امارات که دوباره دو کشور در این مرحله به یکدیگر نخوردند. در این دوره تعداد تیم‌های شرکت کننده به ۲۴ افزایش و برای قهرمانی باید ۷ بازی را می‌بردید، چون به مرحله حذفی یک مرحله اضافه و در یک هشتم نهایی ایران با دو گل عمان را برد، سپس در یک چهارم نهایی سه گل به چین زد و بدون گل خورده با رکورد صددرصد پیروزی، به نیمه نهایی رسید اما آنجا اولین گل تورنمنت را به بدترین شکل خورد تا مقابل ژاپن به هم بریزد و مغلوب شود...
یک لشگر رقیب و یک قرعه آشنا!
حالا ژاپن با ۴ قهرمانی جام ملتها، با ۲۱ لژیونر و با قیمت ۳۵۰ میلیون یورویی بازیکنانش رکورددار و به عنوان مدعی اصلی قهرمانی به قطر آمده است.
عربستان هم در جام جهانی آرژانتین قهرمان را برد، استرالیا هم هست، عراق و اردن و امارات و قطر هم هستند، میزبانی که مدافع عنوان قهرمانی دوره قبل است اما در کنار همه این‌ها ایران و کره جنوبی هم مدعیان جدی هستند.
کره‌ای که با سون ستاره لیگ برتر و تاتنهام بعد از ژاپن گران‌ترین تیم آسیا را دارد. با ده‌ها لژیونر در بالاترین سطح اروپا اما بشنوید از قرعه که اگر دو تیم مطابق پیش‌بینی‌ها نتیجه بگیرند، دوباره بازی سنتی در یک چهارم نهایی تکرار خواهد شد!
عربستان و ژاپن در سمت دیگر جدول هستند، استرالیا هم همان طرف است و تنها یکی از این تیم‌ها در فینال منتظر ما خواهد بود. ایران اگر مطابق پیش‌بینی‌ها نتیجه بگیرد در یک چهارم نهایی به کره جنوبی می‌خورد و در صورت پیروزی و البته رقم خوردن سایر نتایج مطابق پیش بینی، در نیمه نهایی نیز قطر منتظر ما خواهد بود.
اما فعلاً همه باید به بازی با فلسطین فکر کنیم، همه باید بازی به بازی پیش برویم و پشت تیم ملی باشیم اما بازی پنجم در این تورنمنت یک بازی سنتی و نوبت پیروزی ماست!
