یک ورزشگاه سفیدرنگ و بزرگ که طراحی آن الهام گرفته از چادر سنتی مغربی‌ها به نام «موسم» است، شانس دارد تا میزبان فینال جام‌جهانی ۲۰۳۰ باشد، البته اگر ساخته شود!
زبانی که برای توصیف آن استفاده شده هم کم از این طراحی ندارد. طارق والعلو، سرپرست شرکت معماری Oualalou + Choi مستقر در پاریس، یکی از پنج تیم در کنسرسیوم طراحی، آن را اینگونه توصیف می‌کند: «تقریباً شبیه کشتی نوح، مکانی برای گرد هم آمدن تمام طبیعت و حیوانات است.»
و اما در مورد اندازه آن؛ پس از تکمیل ورزشکاه ۱۱۵ هزار نفری «حسن دوم» در نزدیکی کازابلانکا، این ورزشگاه می‌تواند بزرگترین ورزشگاه فوتبال جهان باشد و میزبان فینال جام جهانی ۲۰۳۰ شود که مراکش به همراه اسپانیا و پرتغال میزبان آن خواهد بود.
تردید در ساخت ورزشگاه
مانند تمام پروژه‌های بزرگ ورزشگاهی، سؤالاتی درباره هزینه، تأمین مالی و نحوه ساخت آن وجود دارد. هنوز مشخص نیست که آیا پشتیبانی خصوصی به تأمین مالی دولتی افزوده خواهد شد یا خیر. همچنین حدس و گمان‌هایی در مورد احتمال مشارکت کشور چین وجود دارد؛ کشوری که ورزشگاه اصلی جام ملت‌های آفریقا امسال را در ساحل عاج به عنوان بخشی از «دیپلماسی کاخ‌ها» ساخته است.
رؤیای مراکشی
برای مراکش، که هنوز در حال لذت بردن از شادی حضور به عنوان اولین تیم عرب یا آفریقایی در نیمه‌نهایی جام جهانی ۲۰۲۲ است، میزبانی فینال بزرگترین رویداد ورزشی، رؤیای دیرینه آن برای پیوستن به بزرگان فوتبال را تقویت می‌کند.
در آوریل ۱۹۹۸، تیم ملی مراکش در رنکینگ فیفا در رده دهم قرار گرفت، اما عملکرد ضعیف در جام جهانی آن سال در فرانسه و ناکامی در راهیابی به چندین تورنمنت بعدی، جایگاه‌شان را تنزل داد.
این موضوع پادشاه فوتبال‌دوست مراکش «محمد ششم» که پس از جام جهانی ۲۰۲۲ قطر با پوشیدن لباس تیم در یک کاروان جشن‌محور شرکت کرد، را مجبور کرد تا میلیون‌ها دلار برای بهبود زیرساخت‌های ورزشی سرمایه‌گذاری کند، از جمله یک آکادمی فوتبال ۱۳ میلیون یورویی. علاوه بر ساخت ورزشگاه بزرگ «حسن دوم» با هزینه ۴۹۰ میلیون دلار، پنج ورزشگاه دیگر نیز به‌روزرسانی خواهند شد. این بخشی از یک سرمایه‌گذاری ۵ میلیارد دلاری برای میزبانی جام جهانی است.
بیشتر بخوانید:
- ساخت یک سفینه فضایی برای میزبانی جام جهانی! +تصاویر
- ۱۱ ورزشگاه برای متفاوت‌ترین دوره جام‌جهانی مشخص شدند +عکس
دیپلماسی ورزشی
مفود عماره، استادیار سیاست و مدیریت ورزشی در دانشگاه قطر، گفت: «این ورزشگاه جدید تلاش رباط برای رقابت با ورزشگاه لانه پرنده پکن و ورزشگاه ۹۷۴ دوحه است که از کانتینرهای حمل‌ونقل ساخته شد. به نظر می‌رسد مراکش از این فرصت برای تقویت موقعیت خود در منطقه و نشان دادن خود به عنوان کشوری که به دنبال مدرنیزاسیون است، استفاده می‌کند. جام جهانی قطر تأثیر قابل توجهی بر کشورهای دیگر در خاورمیانه و شمال آفریقا، به ویژه عربستان سعودی، داشته است تا به دنبال برگزاری رویدادهای ورزشی بین‌المللی و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های پیشرفته باشند. این روند بخشی از دیپلماسی ورزشی است.»
مقامات مراکش ادعا می‌کنند که ساخت ورزشگاه در المنصوریه در شمال کازابلانکا، هزاران شغل ایجاد کرده و اقتصاد مراکش، ششمین اقتصاد بزرگ آفریقا، را تقویت خواهد کرد.
اما قطر نمونه‌ای از نگرانی‌ها در مورد شرایط کارگری را به نمایش گذاشت. مراکش به عنوان گذرگاهی برای بسیاری از مهاجران غیرمجاز از آفریقای جنوب صحرا که به سمت اروپا می‌روند، می‌تواند محلی برای اشتغال این مهاجران در پروژه‌های ساختمانی باشد.
از زمانی که در سال ۲۰۱۴ ساخت پروژه‌های جام جهانی قطر آغاز شد، فیفا و دوحه اصرار داشتند که تنها ۳ فوتی مرتبط با کار و ۳۷ مرگ غیرمرتبط با کار مهاجران گزارش شده است. اما در طول این تورنمنت، یک مقام بلندپایه قطری در نهایت اعتراف کرد که بین ۴۰۰ تا ۵۰۰ کارگر مهاجر جان باخته‌اند. در سال ۲۰۲۱، روزنامه گاردین گزارش داد که ۶۵۰۰ کارگر مهاجر فوت کرده‌اند.
کارگران مهاجر در مراکش ممکن است در وضعیت نامناسبی قرار گیرند؛ کشوری که به طور مداوم در رتبه‌بندی آزادی مطبوعات جهان در رده‌های پایین‌تر از ۱۲۰ قرار دارد. الکس کارلن، هماهنگ‌کننده حقوق بشر در سازمان غیرانتفاعی FairSquare در لندن گفت: «دسترسی روزنامه‌نگاران منتقد به این سایت‌ها محدود خواهد بود.»
بیشتر بخوانید: فیفا همیشه شما را سورپرایز می‌کند؛ سفر ۱۰هزار کیلومتری در جریان جام‌جهانی!/ دردسرهای برگزاری متفاوت جام‌جهانی در ۱۰۰ سالگی
مسائل سیاسی منطقه
یکی دیگر از موارد انتقادآمیز، مسئله مناقشه حاکمیت بر صحرای غربی است، منطقه‌ای که مراکش همچنان آن را اشغال و اداره می‌کند. تا کنون، قوی‌ترین اعتراضات از سوی الجزایر صورت گرفته که ممکن است جام جهانی ۲۰۳۰ را تحریم کند. اما هنوز مشخص نیست که چه کشورهایی در بیان نارضایتی خود از این موضوع پیروی خواهند کرد.
کارلن گفت: «به نظر می‌رسد مسئله صحرای غربی در مطبوعات غربی توجه چندانی دریافت نمی‌کند. اگر این مسئله را هم‌تراز با اشغال فلسطین توسط اسرائیل یا تهاجم روسیه به اوکراین قرار دهیم، توجه بیشتری را به خود جلب خواهد کرد و... مورد بررسی دقیق‌تری قرار خواهد گرفت. حتی دولت ترامپ نیز حق مراکش برای اشغال مؤثر صحرای غربی را به رسمیت شناخت.»
«شست‌وشوی ورزشی» یا استفاده از رویدادهای ورزشی برای انحراف از جنجال‌ها، در هر مکانی که سیاست و ورزش تلاقی دارند، رخ می‌دهد. عماره گفت: «با این حال، به نظر می‌رسد که تمرکز نامتناسبی وجود دارد... زمانی که چنین رویدادهایی در کشورهای غیرغربی برگزار می‌شود. تمام کشورها از تورنمنت‌های بین‌المللی برای بهبود شهرت خود استفاده می‌کنند. ما بازی‌های المپیک ۲۰۲۱ لندن را داشتیم که مردم گفتند راهی برای بازسازی اعتبار بریتانیا پس از جنگ عراق بود. آمریکا نیز جام جهانی بعدی را میزبانی خواهد کرد، در حالی که سؤالاتی درباره همدستی آن‌ها در غزه وجود دارد. در مورد مراکش، خطراتی وجود دارد که مستقیماً به خود این تورنمنت مربوط است. باید دقیقاً به آسیب‌های ناشی از این تورنمنت نگاه کنیم، نه فقط به مسئله کلی شستشوی ورزشی.»
همچنین سؤال مربوط به آینده ورزشگاه پس از پایان تورنمنت مطرح است. این ورزشگاه خانه دو باشگاه بزرگ یعنی راجا کازابلانکا و الوداد، خواهد بود. آن‌ها در حال حاضر ورزشگاه ۴۵۰۰۰ نفری «محمد پنجم» را دارند، جایی که به طور متوسط تنها حدود ۱۴۰۰ نفر گنجایش دارد.
اما در مراکش، به نظر نمی‌رسد هیچ‌یک از این مسائل برای شهروندان هیجان‌زده مهم باشد. معمار مراکشی، والعلو در این باره گفت: «مراکش یک کشور بزرگ فوتبال است. بنابراین شور و شوق زیادی از سوی دولت، شهر و تمام تیم‌های فنی وجود دارد. همه از این موضوع بسیار هیجان‌زده هستند.»
بیشتر بخوانید: جام جهانی فوتبال؛ از تاریخچه تا نحوه برگزاری
