وقتی جام ملت‌های آسیا شروع شد و قدم اول مقابل فلسطین را مقتدرانه برداشتیم، امیدواری‌ها برای رسیدن به فینال قطر ۲۰۲۳ افزایش یافت و این موج بعد از حذف کردن ژاپن، حالت قوی‌تری به خودش گرفت اما شکست مقابل میزبان تمام آرزوهایمان را بر باد داد تا همچنان در حسرت رسیدن مجدد به فینال جام ملت‌ها باقی بمانیم و هنگامی که دوره بعدی این مسابقات فرا برسد، تیم ملی فوتبال کشورمان باید برای شکستن طلسم ۵۱ سال نرسیدن به فینال و قهرمانی مجدد تلاش کند.

در این میان استقلال مانند پرسپولیس چهره‌های بزرگ و سرشناسی را طی نیم قرن اخیر داشته که بعضی از آن‌ها حتی بیش از یک مرتبه در جام جهانی هم حضور پیدا کرده‌اند اما حسرت‌به‌دل قهرمانی جام ملت‌های آسیا هستند؛ مهره‌های بزرگ و نام‌آوری که در فوتبال ایران وزنه محسوب می‌شوند اما تلخیِ قهرمان نشدن در آسیا قطعا آن‌ها را اذیت می‌کند.

به بهانه قهرمان نشدن تیم ملی در جام ملت‌ها سراغ ۲۰ بازیکن سرشناس استقلال از سال ۱۳۵۹ تا امروز رفتیم که یا قهرمان بازی‌های آسیایی شدند یا به جام جهانی رفتند؛ با استقلال قهرمان آسیا شدند، استقلال را به عنوان سرمربی قهرمان کردند و تعداد زیادی از آن‌ها در جام ملت‌ها هم بازی کرده اند اما هرگز نتوانستند با کاپ قهرمانی جام ملت‌های آسیا عکس یادگاری بگیرند. البته همین شرایط به گونه‌ای در مورد پرسپولیسی‌ها هم صادق است که در مطلب جداگانه‌ای به آن هم خواهیم پرداخت.

حسرت تا روز آخر زندگی

اولین نسل استقلال بعد از انقلاب بازیکنان جوانی بودند که قبل از سال ۵۷ در آکادمی باشگاه پرورش یافتند و پس از تغییر نام تیم از تاج به استقلال در کنار مهره‌های بزرگتر قرار گرفتند. اتفاقا رضا احدی هم یکی از همین نفرات بود؛ بازیکنی که در جام ملت‌های ۱۹۸۴ همراه با استقلالی‌های سرشناس دیگری همچون شاهین بیانی، شاهرخ بیانی، اصغر حاجیلو، عبدالعلی چنگیز، جعفر مختاری‌فر و.. عضو تیم ملی بود و به واسطه شکست دراماتیک مقابل عربستان در نیمه نهایی آن مسابقات از رسیدن به فینال و البته قهرمانی محروم شد. مرحوم احدی همواره در گفت‌وگوهای دوستانه‌اش با ما تاکید داشت که تیم ملی ایران در جام ملت‌های ۱۹۸۴ واقعا شایسته قهرمانی بود و حسرت قهرمان نشدن در آن مسابقات را تا آخرین روز عمرش به همراه داشت.

آرزوی زوج فراموش‌نشدنی

بدون شک جواد زرینچه و مجید نامجومطلق نه‌تنها برای استقلال بلکه در تیم ملی فوتبال ایران هم یک زوج فراموش‌نشدنی بودند وبازی‌های خوب آن‌ها هرگز از یادمان نمی‌رود. دو بازیکنی که سابقه قهرمانی در بازی‌های آسیایی ۱۹۹۰ پکن را نیز دارند اما آرزوی آن‌ها برای قهرمانی با تیم ملی در جام ملت‌ها هرگز محقق نشد. نامجومطلق در جام ملت‌های ۱۹۸۸ همراه با زرینچه سوم شد و ۴ سال بعد در ژاپن حضور نداشت. تیم ایران هم با وجود برخورداری از زرینچه، رضا حسن‌زاده و بسیاری از ستارگان دیگر در همان مرحله گروهی حذف شد تا انتقادات از علی پروین بالا بگیرد. جواد زرینچه بعدا با تیم ملی دوباره قهرمان بازی‌های آسیایی شد و در جام جهانی نیز فیکس بازی کرد ولی مانند بسیاری از ستارگان فوتبال ایران دستش به جام ملت‌ها نرسید. قاعده‌ای که در مورد علیرضا منصوریان نیز صادق است و این بازیکن با وجود قهرمانی در بازی‌های آسیایی و حضور در جام جهانی، نتوانست قهرمانی در جام ملت‌های آسیا را به چشم ببیند و در جام ۱۹۹۶ با تیم ملی سوم شد. البته صمد مرفاوی هم با تیم ملی قهرمان بازی‌های آسیایی پکن شد و در جام ملت‌های ۱۹۸۸ مدال برنز را همراه با سایر ملی‌پوشان بر گردن آویخت اما او نیز قطعا حسرت قهرمان نشدن در آسیا را می‌خورد.

محروم از جام ملت‌ها

استقلال چند بازیکن بزرگ دارد که به افتخارات بسیار زیادی رسیده‌اند اما مجال بازی کردن در جام ملت‌های آسیا را پیدا نکردند! مهدی پاشازاده در جام جهانی ۱۹۹۸ فرانسه یکی از بهترین‌های تیم ملی ایران بود و حتی پس از آن به اروپا ترانسفر شد و برای تیم منتخب جهان هم بازی کرد ولی جام ملت‌های ۱۹۹۶ را به خاطر قرار نگرفتن در لیست محمد مایلی‌کهن از دست داد و هنگام برگزاری جام ملت‌های ۲۰۰۰ لبنان که به تازگی از کمند مصدومیت رها شده بود نامش در لیست جلال طالبی دیده نشد.

این قاعده در مورد امیر قلعه‌نویی هم صادق است. سرمربی کنونی تیم ملی، جام‌های ملت‌های ۱۹۸۴ و ۱۹۸۸ را به خاطر نگاه مربیان از دست داد و یک سال پیش از جام ملت‌های ۱۹۹۲ ژاپن نیز مصدوم شد. او هنگام برگزاری جام ملت‌های ۱۹۹۶ امارات سال آخر دوره فوتبالش را سپری می‌کرد اما محمد مایلی‌کهن اعتقادی به استفاده از این بازیکن در آن سال نداشت.

به این فهرست باید فرهاد مجیدی را هم افزود که از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۱ به دلایل مختلف ۴ دوره جام ملت‌ها را از دست داد و در معیت مسافران قرار نگرفت.

جوانان بدشانس

نسل جوان‌تر استقلال هم این بدشانسی را با تمام وجود احساس کرده است. آندرانیک تیموریان، امیرحسین صادقی، خسرو حیدری، جواد نکونام، وحید طالبلو، روزبه چشمی و امید ابراهیمی از جمله بازیکنانی هستند که به جام جهانی رسیدند و بعضی از آن‌ها حتی بیشتر از یک مرتبه این تورنمنت را تجربه کردند اما جای خالی قهرمانی در جام ملت‌های آسیا هنوز چشم آن‌ها را آزار می‌دهد.

در میان استقلالی‌ها که جام جهانی را نیز به چشم دیده‌اند، روزبه چشمی، حسین حسینی و مجید حسینی بازیکنانی هستند که شاید ۴ سال آینده هم در فهرست تیم ملی قرار داشته باشند؛ اتفاقی که البته احتمال وقوع آن زیاد نیست.

همدردی

احمدرضا عابدزاده اگرچه در قیاس با استقلال، تعداد فصول به‌مراتب بیشتری را برای پرسپولیس بازی کرده و خودش را یک پرسپولیسی می‌داند اما خاطرات بسیار خوبی از حضور در استقلال دارد؛ از قهرمانی در بازی‌های آسیایی گرفته تا فتح جام باشگاه‌های آسیا. البته احمدرضا هم یک حس مشترک با همه استقلالی‌ها به ویژه آبی‌پوشان هم‌نسل خودش دارد و آن چیزی نیست جز قهرمان نشدن در جام ملت‌های آسیا! عابدزاده از ۱۹۸۸ تا ۱۹۹۶ سه مرتبه به جام ملت‌ها رفت اما حاصل کار این دروازه‌بان شایسته صرفا ۲ مقام سومی بود و بس.

یادگاری تلخ

کنفدراسیون فوتبال آسیا عکس تیمی فاتحان ادوار مختلف جام ملت‌های آسیا را در سایت خود می‌گذارد و لیست این بازیکنان را هم منتشر می‌کند اما نام هیچ‌کدام از بازیکنانی که در این مطلب از آن‌ها به عنوان بزرگان استقلال یاد کردیم، در فهرست قهرمان‌شدگان آسیا طی نیم‌قرن اخیر به چشم نمی‌خورد. در واقع باید گفت اسم هیچ‌کدام از بازیکنان استقلال- پرسپولیس و سایر تیم‌های ایرانی از سال ۱۹۷۶ به بعد در فهرست فاتحان جام ملت‌های آسیا دیده نمی‌شود. طلسمی تلخ که امیدواریم سرانجام در دوره بعدی جام ملت‌ها شاهد شکسته شدن آن باشیم.

این مطلب را هم ببینید: روزی که امیر قلعه‌نویی برکنار شد/ تصمیم تاریخی اسطوره استقلال... اولین و آخرین اخراج ژنرال!