تیم ملی فوتبال ایران امشب در فینال تورنمنت چهارجانبه اردن قرار است به مصاف قطر برود. شاگردان قلعه‌نویی در دیدار نخست توانستند با نتیجه ۳ بر یک از سد اردن میزبان عبور کنند و به فینال برسند. در سوی دیگر، قطر که چندصباحی است سکان هدایتش را به کارلوس کیروش سپرده، در دیداری که چندان چنگی به دل نزد، در ضربات پنالتی توانست از سد عراق بگذرد و به فینال برسد. به‌این‌ترتیب امروز دو تیم بازنده جدال‌های نخست در دیدار رده‌بندی و دو تیم برنده یعنی ایران و قطر در فینال به مصاف هم می‌روند.

ایران در شرایطی خودش را به دیدار نهایی رسانده که در دیدارهای تدارکاتی قبلی، حداقل از لحاظ کسب نتیجه، موفق نشان داده است. فارغ از رقبایی که تیم ملی از زمان امیر قلعه‌نویی به مصاف‌شان رفته، این تیم هفت برد متوالی دارد که برای هشت بازی آمار خوبی است. ضمن اینکه تیم قلعه‌نویی هنوز شکستی نخورده و اگر این رویه حفظ شود، بعد از تورنمنت نه‌چندان سطح بالای کافا، ملی‌پوشان ایرانی این فرصت را دارند تا امشب در یک تورنمنت دیگر هم عنوان قهرمانی را به دست بیاورند. بازی با قطر، بدون درنظرگرفتن احتمالات فنی، یکی از آن دیدارهایی است که خواسته یا ناخواسته پر از حاشیه است. دلیلش حضور کارلوس کیروش روی نیمکت تیم رقیب است. کیروش قریب به یک دهه هدایت تیم ملی ایران را بر عهده داشت و با وجود منسجم‌کردن تیم ملی ایران، هرگز توفیقی به دست نیاورد؛ نه توانست تیم ملی را در جام ملت‌های آسیا قهرمان کند و نه اینکه این تیم را از مرحله گروهی جام جهانی بالا ببرد. نتیجه شد آنکه بعد از کسب نتایج ضعیف در جام جهانی ۲۰۲۲ قطر، دیگر قراردادش با فدراسیون فوتبال ایران تمدید نشد.

کیروش که پیش‌تر هم نشان داده بود از آن دست مربیان بدون مشتری نیست، پس از ارزیابی کوتاه‌مدتی، هدایت تیم ملی قطر را بر عهده گرفت. در ایران ولی هدایت تیم ملی بعد از آنکه سال‌ها در اختیار سرمربیان خارجی بود، به امیر قلعه‌نویی سپرده شد تا پروژه «ایرانیزه‌شدن» که یکی از شعارهای دولت بود، عملی شود. البته از روزی که کیروش هدایت قطر را به دست گرفته و قلعه‌نویی سرمربی ایران شده است، طرفین مخالفانی جدی دارند. رسانه‌های قطری به ضعیف‌ترشدن تیمشان پس از ورود کیروش انتقاد می‌کنند و تعدادی از رسانه‌های ایرانی هم از سبک بازی تیم امیر قلعه‌نویی و سطح رقبایی که او با آنها دیدار می‌کند، گلایه دارند. هم قطری‌ها و هم ایرانی‌ها در این مقطع زمانی با توجه به اوج‌گیری عجیب و غریب ژاپن و البته سطح بالای کره‌جنوبی، استرالیا و حتی عربستان، امید زیادی به قهرمانی تیمشان در جام ملت‌های پیش‌رو ندارند ولی سرمربیان هر دو کشور به این امید انتخاب شده‌اند که این باور غلط را از بین برده و تیمشان را قهرمان آسیا کنند.

اینها معادلاتی است که از نگاه بیرون می‌شود درباره مربیان و هرکدام از دو تیم نوشت، ولی تقابل امشب پر از انگیزه‌های شخصی است که برنده‌اش می‌تواند حسابی فخر بفروشد. امیر قلعه‌نویی در حالی به‌عنوان سرمربی تیم ملی ایران انتخاب شده که بزرگ‌ترین منتقد حضور مربیان خارجی در فوتبال ایران، خاصه تیم ملی بود. او یکی از جدی‌ترین منتقدان کارلوس کیروش در زمان حضورش روی نیمکت تیم ملی ایران هم بود. قلعه‌نویی به آنهایی که از کیروش حمایت می‌کردند نیز می‌تاخت و آنها را «اجنبی‌پرست» توصیف می‌کرد. امیر حتی از اینکه به مربیان ایرانی به دلیل آنکه رنگ چشمشان آبی نیست، فرصتی داده نمی‌شود، گلایه داشت. کیروش هم بارها با فرستادن این پیام که مربیان ایرانی دانش لازم برای همیاری‌اش در تیم ملی را ندارند، سعی در دوری از آنها داشت. او حتی چندباری هم که با اصرار فدراسیون فوتبال با چند مربی ایرانی به‌عنوان دستیار همکاری کرد، هر بار داستانی ساخت تا آنها را از تیم دور کند.

نتیجه حرف‌های قلعه‌نویی زمانی به بار نشست که کارلوس کیروش، بدون آن‌که دستاورد خاصی از لحاظ جام برای ایران داشته باشد، از تیم ملی کنار رفت. قلعه‌نویی حالا در روزهایی قرار است مقابل اجنبی دیروز قرار بگیرد که بسیاری منتظر تقابل اندیشه‌های او با کارلوس هستند. تعدادی از مخالفان قلعه‌نویی در آن برهه اعتقاد داشتند دانش منتقدان این مربی پرتغالی به قدری نیست که توان انتقاد از او را داشته باشند، ولی این موارد با اعتراض مداوم تعدادی از مربیان ایرانی ازجمله قلعه‌نویی روبه‌رو شد. حالا اگرچه این دو مربی، یعنی امیر و کارلوس، پیش از بازی اول در این تورنمنت، همدیگر را در آغوش گرفته و برای یکدیگر آرزوی موفقیت کرده‌اند ولی برای بردن در بازی امشب به آب و آتش خواهند زد. انگیزه قلعه‌نویی مشخص است؛ او می‌خواهد خودش را به جریانی که مربی خارجی می‌پسندند تحمیل کند. او از زمانی که سرمربی تیم ایران شده هر بار با کنایه به بازی تدافعی تیم کیروش از زیباترشدن بازی تیم ملی ایران حرف زده و گفته روزهایی که ایران برابر تیم‌های معمولی در آسیا دفاع می‌کرد، گذشته است.

کارلوس کیروش هم با وجود جدایی‌اش از فوتبال ایران هنوز انگیزه دارد تا خودش را به بخش زیادی از مخالفانش، به‌ویژه مخالفانی که پس از جام جهانی دیگر نمی‌خواستند او یک ثانیه هم سرمربی تیم ملی ایران باقی بماند، ثابت کند. او قصد دارد نشان دهد درباره‌اش در فوتبال ایران برداشت اشتباه صورت گرفته و هنوز یکی از تاکتیسین‌های به‌روز فوتبال دنیاست. این تقابل وقتی شخصی‌تر می‌شود که باید توانایی‌اش را به امیر قلعه‌نویی، یکی از جدی‌ترین منتقدانش در دوران یک‌دهه‌ای حضور در ایران، تحمیل کند. حالا خواسته یا ناخواسته، فرم این بازی از قالب یک دیدار تدارکاتی خارج شده و پشت آن، تقابلی بین امیر و «اجنبی به زعم امیر» است. نتیجه امشب هرچه باشد، یکی از طرفین این معادله را به‌شدت آزار خواهد داد و دیگری را سر ذوق می‌آورد.

بیشتر بخوانید: سیستم و ترکیب تیم ملی برای جام ملت‌ها مشخص شد/ ۱۰ بازیکن اصلی ایران در آسیا را بشناسید