عربستان سعودی، چین جدید است. الکساندر چفرین، مدیر اجرایی یوفا، اخیراً گفت: «سیستم خرید بازیکنانی که تقریباً به پایان دوران حرفه‌ای خود رسیده‌اند، سیستمی نیست که فوتبال را توسعه دهد. این یک اشتباه مشابه در چین بود.»

وقتی اسکار در دسامبر ۲۰۱۶ در پنجره نقل و انتقالاتی که در آن باشگاه‌های سوپرلیگ چین بیش از ۳۰۰ میلیون پوند خرج کردند، چلسی را ترک کرد، آنتونیو کونته نسبت به خطر چین هشدار داد. ستاره‌های دیگری مانند کارلوس توس، دیدیه دروگبا و نیکولاس آنلکا نیز به سمت شرق حرکت کردند. و همه چیز با ورشکستگی، رسوایی‌های فساد و عدم بهبود استانداردها به پایان رسید.

اکنون عربستان سعودی مقصدی بی چون و چرا است. کریستیانو رونالدو در ماه دسامبر به النصر پیوست. الاتحاد در ماه مِی قهرمان شد و کریم بنزما و انگولو کانته را اضافه کرد. اخیرا الهلال، موفق‌ترین تیم عربستان سعودی و آسیا از نظر عناوین، وارد عمل شده و روبن نوس از ولورهمپتون و کالیدو کولیبالی از چلسی را به خدمت گرفته است. چهارمین تیم از «چهار بزرگ»، الاهلی، روز چهارشنبه از ورود ادوارد مندی، آن هم از باشگاه غرب لندن خبر داد. چهارشنبه بعدی هم انتقال روبرتو فیرمینو از لیورپول را نهایی کرد. پیش از شروع فصل جدید در ماه آگوست، انتظار می‌رود تعداد بیشتری از این موارد وجود داشته باشد.

تجربه چین

ممکن است همه اینها در ظاهر شبیه چین به نظر برسد، اما استراتژی عمیق‌تری در ریاض وجود دارد. شی جین‌پینگ قبل از اینکه رئیس‌جمهور شود، گفته بود که سه آرزوی فوتبالی دارد: جواز حضور در جام‌جهانی برای دومین بار، میزبانی آن و در نهایت قهرمانی در آن. تجارت‌های بزرگ، به‌ویژه توسعه‌دهندگان املاک که به دنبال منافع سیاسی بودند، وارد میدان شدند و باشگاه‌ها را تصاحب کردند و بیش از حد پول پرداخت کردند.

دولت چین خیلی زود از میزان پول نقدی که از کشور خارج می‌شد تا جیب باشگاه‌ها، ایجنت‌ها و بازیکنان خارجی مانند توس را که دوران حضورش در شانگهای را به تعطیلات تشبیه می‌کرد، نگران شد. فدراسیون فوتبال از این که باشگاه‌های چینی به ترتیب ۱۰ و ۴ برابر بیشتر از همتایان کره‌ای و ژاپنی خود هزینه کردند اما همچنان بدتر بودند، ابراز تاسف کرد. اندکی پس از پنجره نقل و انتقالات ۲۰۱۷-۲۰۱۶، مقامات تصمیم گرفتند «مالیات نقل و انتقالات» را اعمال کنند؛ مالیاتی بر خریدهای خارجی گران‌قیمت و همچنین یک سری محدودیت حقوقی.

ترمز بزرگ‌تر، افول اقتصادی بود به‌ویژه در بازار دارایی و با توجه به اینکه اکثر باشگاه‌های سطح بالا به طور کامل یا جزئی متعلق به شرکت‌های املاک با بدهکاری سنگین بودند، هزینه‌ها واقعا متوقف شد. کرونا اوضاع را بدتر کرد. جیانگ‌سو در سال ۲۰۲۱ بسته شد و چونگ‌کینگ و هبی (که زمانی توسط مانوئل پلگرینی مربیگری می‌شد) هم به سرنوشت مشابه دچار شدند. گوانگژوسیتی در ماه مارس منحل شد. مالکان گوانگژو اورگرانده که زمانی به عنوان اولین ابرباشگاه آسیا شناخته می‌شد مبلغ ۲۵۰ میلیارد پوند تا سال ۲۰۲۱ بدهی داشتند. این باشگاه هم به اجبار سقوط کرد.

عربستان سعودی

هزینه‌های عربستان بخشی از یک استراتژی ملی گسترده‌تر است که توسط ولیعهد محمد بن‌سلمان ایجاد شده و هدف این است که کشور را تبدیل به مرکز ورزشی جهان کند و صنعتی بسازد که دیگر متکی به نفت نیست. در عین حال، به معرفی عربستان سعودی به مخاطبان در داخل و خارج از کشور، به عنوان یک مقصد تجاری، تفریحی و گردشگری مدرن، پویا و نوآورانه می‌پردازد.

لیگ فوتبال در این جاه‌طلبی‌های بزرگ نقش مهمی دارد. آنها بیشتر ستاره‌ها را به دست خواهند آورد و پس از تصاحب توسط صندوق سرمایه‌گذاری عمومی کشور (PIF) که مالک نیوکاسل یونایتد است، قصد دارد تا لیگ به ۱۰ لیگ برتر جهان از نظر درآمد برسد.

عربستان سعودی در موقعیت بهتری نسبت به چین قرار دارد و نه فقط به این دلیل که پول بسیار بیشتری دارد: PIF بیش از ۵۰۰ میلیارد پوند ثروت دارد. این کشور در زمین یک قدرت قاره‌ای است که چین را ۶-۱ در مسابقات جام جهانی، ۲-۰ در جام ملت‌های آسیا و ۶-۳ در لیگ قهرمانان آسیا شکست داده است. حتی از قبل هم این لیگ بهترین بازیکنان خارجی را در آسیا داشت. بازیکنان مشهوری به چین رفتند و عملاً در آن سوی دیوار بزرگ ناپدید شدند. رونالدو ۶۰۰ میلیون فالوئر اینستاگرام خود را به طور کامل از آنچه که او و خانواده‌اش انجام می‌دهند مطلع می‌کند. ستاره‌های دیگر نیز همین کار را خواهند کرد.

این بدان معنا نیست که همه چیز گل و بلبل است. باشگاه‌های عربستان سعودی اغلب مدیریت ضعیفی دارند. وضعیت بدهی‌ها در سال ۲۰۱۸ به حدی وخیم شد که النصر و الاتحاد اجازه حضور در لیگ قهرمانان را نداشتند و باشگاه‌ها در مجموع ۳۰۰ میلیون پوند بدهی داشتند. ولیعهد مداخله کرد تا همه را پرداخت کند. در آن زمان، ۱۰۷ مورد از حقوق پرداخت نشده و اختلافات در فیفا گزارش شده بود.

همانطور که چین می‌داند، این بهایی است برای متزلزل کردن نظم موجود. باید دید چه تعداد در سراسر جهان بازی‌ها را تماشا خواهند کرد، اما تقریباً همه در فوتبال منتظرند ببینند آیا لیگ عربستان سعودی بحران چین را تجربه می‌کند یا خود را به عنوان یک لیگ بزرگ در سال‌های آینده معرفی می‌کند.

این مطالب را هم بخوانید:

• تیم منتخب ستاره‌هایی که به لیگ حرفه‌ای عربستان‌سعودی رفتند/ منتخب جهان در خاورمیانه!
• ۵ ستاره‌ای که پیشنهادهای وسوسه‌انگیز عربستانی را رد کردند/ بمب‌هایی که خنثی شدند!