شبکه نسیم، برنامه بگو بخند، ۲۹ بهمن؛ نمایشی روی صحنه رفت با این مضمون که دو نفر در جست‌وجوی شغل، سراغ کارگردانی می‌روند که برای نقش «گدا» در فیلم خود به‌دنبال بازیگر است. دو جوان تصمیم می‌گیرند ادای گداها را درآورند تا شاید بتوانند نقش موردنظر کارگردان را از آنِ خود کنند. نمایشِ این گروه که آوانسن نام داشت، منجر به ناراحتی گروهی از معلولین شده و حملات بسیاری را در فضای مجازی متوجه تلویزیون کرد.
کلیپی که با عنوان تمسخر معلولین در تلویزیون دست‌به‌دست میشود، یک ویدیوی ۱ دقیقه‌ای است. گروه برنامه‌سازِ شبکه نسیم در اطلاعیه‌ای که پس از حواشی به‌وجودآمده منتشر کرده، این ویدیو را تقطیع‌شده و با هدف تخریب برنامه پرطرفدار خود دانست. کمپین معلولین در واکنش به این تکه نمایشی نوشته بود: این ویدیو تنها یک دقیقه از حدود ده دقیقه تمسخر افراد دارای معلولیت برای خنداندن، تفریح و سرگرمی است.
به همین بهانه، ویدیوی کامل نمایش گروه آوانسن که دو گدا با ادای معلولیت تماشاگران را می‌خندانند، جهت قضاوت مخاطبین خبرورزشی منتشر میشود:
در اطلاعیه برنامه بگوبخند شبکه نسیم آمده است: در پی حاشیه‌سازی ایجادشده به وسیله یک ویدیوی تقطیع‌شده از برنامه در خصوص اجرای هفته گذشته یکی از گروه‌های نمایشی، به اطلاع مخاطبان می‌رساند که نمایش مربوطه هیچ ارتباطی با معلولین نداشته و بازیگران در تلاش برای ایفای نقش متکدیانی که خودشان را به تمارض میزنند، بودند.
در بخش دیگری از این اطلاعیه می‌خوانیم: پرواضح است که این اقدام تنها یک فضاسازی غیرحرفه‌ای از سوی برخی رسانه‌ها برای تحت‌الشعاع قرار دادن یک برنامه موفق در جذب و رضایت مخاطب است که البته این امر منجر به پیوند عمیق‌تر میان مخاطب و برنامه خواهد شد.
توهین به افراد معلول در صداوسیما؟
روزنامه شرق در توضیح این ماجرا نوشت: کمدین جوان برای اجرای استندآپ کمدی ظاهرِ معلول به خود بگیرد. بازتاب‌های مختلفی در فضای‌مجازی دیده میشود که بیشترین انتقادها در کپشن‌ها به چشم می‌خورد؛ «تمسخر و نگرش تحقیرآمیز به افراد دارای معلولیت» یا عبارات دیگری که شبیه به همین عبارت‌اند.
پیش از این هم انتقاداتی نسبت به برخورد رسانه با معلولان وارد شده است. مثلا زمانی که سرنوشت آدم‌بدها در برخی سریال‌ها به معلولیت منتج شده است. زیور «آوای باران»، انیس «ستایش» و فرزانه «کیمیا» از جمله شخصیت‌های منفی شناخته‌شده‌ای‌اند که با انتقاداتی هم همراه شدند؛ چرا که جزای اعمال بدشان در زندگی را با معلولیت در دوران میان‌سالی و پیری داده‌اند و متأسفانه تصویر نه‌چندان مناسب از معلولیت جسمی را به نمایش درآورد. این کار ناخواسته فرهنگ غلط و نادرستی را جا می‌انداخت؛ فرهنگی که به ببینده القا می‌کند که هر کس که دچار معلولیت میشود تاوان بدی‌ها و ظلم و ستم‌هایی است که به مردم کرده و اکنون با معلولیت دچار عقوبت الهی شده است. و این بار در برنامه طنز «بگو بخند» که البته توانسته در میانِ کاهش مخاطب فعلی تلویزیون، توجه بیننده را به خودش جلب کند چنین اتفاقی می‌افتد. در اطلاعیه عذرخواهی برنامه این‌طور آمده کمدین قصد داشته نقش متکدیانی که به معلولیت تمارض می‌کنند را نشان دهد اما اجرای آن طوری جلوه داده شده که ظاهرِ دیگری را به مخاطب نشان میدهد گویی معلولیت را مورد تمسخر قرار میدهد.
در پایان این گزارش آمده: اگرچه عوامل این برنامه هم عذرخواهی کردند، اما می‌توان با رفتارسازی و فرهنگ‌سازی درست در ساخت آثار نمایشی طنز چه برنامه و چه سریال، کمتر شاهد بیانیه دادن و عذرخواهی کردن باشیم. معلولان، ناشنوایان و نابینایان عزیز از جایگاه ویژه‌ای برخوردارند و امیدواریم برای خنداندن مردم در برنامه‌ها و سریال‌ها باعث نشویم کسی یا کسانی آزرده‌خاطر شوند. چرا که هنوز در بعضی برنامه‌های طنز برای به زور خنداندن بیننده، معلولیت را مسخره می‌کنند یا در بعضی سریال‌ها می‌گویند «مگر چلاغی!؟» یا «مگر کوری!؟» یا هنرپیشه دستش را به حالت کج می‌گیرد و می‌گوید «مگر خودم این‌جوری هستم!؟»
بیشتر بخوانید: عکس| شیمی‌درمانی مجری اخراجی تلویزیون در آلمان/ چشم امید به دعای مردم
