بارها و به کرات کارشناسان و رسانهها از ناکارآمدی جرایم انضباطی رایج در فوتبال ایران انتقاد کردهاند. تنبیه و تشویق دو بال مهم پیشرفت هستند و بدون یکی هیچ فوتبالی در هیچ کجای دنیا اوج نمیگیرد اما اینجا ما ازهیچ کدام به درستی استفاده نمیکنیم.
اینجا برای هر اتفاق هر اشتباه یا هر بدعت غلطی تنها یک جریمه ۷ یا ۸ رقمی از فدراسیون فوتبال اعلام و به خزانه واریزمیشود و آنقدر تیمها و آدمهای فوتبال با این شیوه راحت هستند که جرایم انضباطی جایی در صورت هزینههای سالانه باشگاهها به صورت ثابت پیدا کرده است، مثل پول هتل، پرواز یا قراردادهای بازیکن و مربی!
از میزان و نوع تعیین جریمه هم که حرفی نزنیم بهتر است. همین چند وقت قبل برای یک خطای انضباطی بیرون فوتبال با یک مصاحبه بعد از بازی یا یک درگیری بین دو نفر به شکل ثابت یکصد میلیون تومان جریمه نوشته شد!
و گذشت زمان هم که ثابت کرده فرهنگ پرداخت جریمه مالی هیچ کمکی به تصحیح رفتارهای افراد نمیکند. فرهنگ «فوقش جریمهاش را میدهیم» کماکان در فوتبال ما حاکم است و همه همان کاری را میکنند که قبلاً میکردند...
خیلی راه دور نرویم، به همین هفته قبل نگاه کنید؛ جواد نکونام به خاطر حاضر نشدن در محل سازمان لیگ در کنفرانس قبل از دربی جریمه شد اما او برای کنفرانس قبل از بازی با نساجی هم دوباره نیامد و مهدی هاشمینسب را فرستاد!
ما قصد قضاوت نداریم اما این در عمل ثابت شد که این جریمه در قبال نکونام بازدارندگی نداشت و او همان کار قبلی را دوباره تکرار کرد! فقط هم فدراسیون نیست، شجاع خلیلزاده بعد از انجام ۵ مسابقه در این فصل با دریافت چهارمین کارت زرد محروم شد و حالا در ۱۳ مسابقه ۷ کارت زرد دارد و دوباره محروم میشود، پس جریمههای قبلی در قبال او هم بازدارندگی نداشت.
حالا به خیل عظیم مدیران، مربیان، بازیکنان، مدیران رسانه و روابط عمومی و تمام کسانی که در فضای مجازی فعالیت میکنند نگاه کنید؛ همه آنها بابت اظهار نظرها و پست و استوری به کمیته اخلاق و انضباطی دعوت شدهاند، جریمه شدهاند اما کماکان به کار خود ادامه میدهند.
اصلاً فصل الخطاب را مثال بزنیم؛ قانون سقف هزینهها که قرار بود از افزایش کاذب قیمتها جلوگیری کند تا به مرگ فوتبال منتهی نشود - عبارتی که شخص رئیس فدراسیون در قبال روند فعلی فوتبال ایران و لیگ برتر بر زبان آورد - و قرار بود با متخلفین احتمالی شدیدترین برخوردها صورت گیرد تا هیچکس به خود اجازه دور زدن قانون را ندهد، چه شد؟
تا همین حالا به همین یک دلیل ۴ امتیاز از سپاهان و یک امتیاز از پرسپولیس کسر شده و پرونده این دو تیمو خیلی تیمهای دیگر هنوز باز است اما چند ماه قبل یک چهره مشهور و مدیر سابق تیم محبوب در برنامه زنده تلویزیونی گفت که «اگر من بودم قانون را نادیده گرفته و جریمهاش را هم میدادم. مبلغ این جریمه به نسبت هزینههای سالانه تیمداری به شدت ناچیز است اما اگر تیمم را تقویت نکنم و نتیجه در زمین نگیرند هوادارانم بیشتر آسیب میبینند»
و از فردای آن روز این تفکر به همه تسری پیدا کرد که در عیان و خفا بگویند «ترجیح میدهیم بر خلاف قانون عمل و تیممان را تقویت کنیم جریمهاش را هم بدهیم اما صندلی مان در فوتبال ایران حفظ شود» فرقی بین مدیران و مربیان هم نبود، همه چنین باوری داشتند که این قانون غلط است و نباید آن را رعایت کرد.
حرف ما این است چرا قبل از گذاشتن یک قانون تمام زوایا و جوانب آن بررسی نمیشود؟ اما وقتی که قانونی گذاشته شد چرا باید حتی یک نفر به خود اجازه دور زدن آن را بدهد؟ و گذشته از این ضعفهای فرهنگی در میان متولیان فوتبال ما چرا در عمل جریمههای ما خاصیت خود را از دست دادهاند و کسی را متنبه نمیکنند؟
اگر همین امروز فکری به حال این مشکل نکنیم فردا اوضاع از همینیم که هست خرابتر خواهد شد.