هیجان بازی کردن در جامجهانی یک بُعد داستان است و بُعد دیگر انگیزه مالی خواهد بود. در دورانی که پول در فوتبال تبدیل به یک اصل شده و این ورزش پرطرفدار تجاریتر و پولسازتر میشود، فقط شرکت در این مسابقات میتواند سود خوبی برای تیمهای ملی، باشگاهی و ستارههایشان که در این تورنمنت شرکت میکنند، به ارمغان بیاورد.
طبیعتاً تیمهای قدرتمندتر و آنهایی که به مراحل بالاتر میرسند، از این تورنمنت سود بهتری بهدست خواهند آورد.
دهههای ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰
آماری که از جزئیات پاداشهای جامجهانی منتشر شده، از جامجهانی ۱۹۸۲ به بعد بوده و از قبل از آن اطلاعات دقیقی در دسترس نیست. در جامجهانی ۱۹۸۲ اسپانیا هر تیم برای حضور در هر مرحله یک میلیون دلار دریافت کرد.
این پاداش در جام بعدی یعنی ۱۹۸۶ مکزیک تبدیل شد به پاداش برای هر بازی و هر تیم ۴۸۱ هزار و ۵۳۹ دلار برای هر دیداری که در آن شرکت داشت، گرفت. به این معنی که آرژانتینِ قهرمان به ۳ میلیون و ۳۷۰ هزار دلار رسید.
از جامجهانی ۱۹۹۰ ایتالیا، فیفا برای آمادهسازی تیمها هم مبلغی را در نظر گرفت که آن زمان ۲۵۰ هزار دلار بود. پاداش حضور در هر بازی هم ۶۷۷ هزار و ۱۲۷ دلار در نظر گرفته شد؛ یعنی آلمان قهرمان آن دوره برای انجام ۷ بازی ۴ میلیون و ۷۳۹ هزار دلار دریافت کرد.
برای حضور در جامجهانی ۱۹۹۴ آمریکا هر تیم ۳۰۰ هزار دلار گرفت تا آماده حضور در مسابقات شود و ۸۳۵ هزار و ۷۰۱ دلار هم برای هر بازی کنار گذاشته شد. یعنی به حساب فدراسیون فوتبال برزیل که تیم ملی کشورشان به فینال رسید و جام را بالای سر برد ۵ میلیون و ۸۵۰ هزار دلار واریز شد.
جامجهانی ۱۹۹۸ فرانسه که با قهرمانی خروسهای میزبان به پایان رسید، آخرین تورنمنتی بود که پاداش برای بازی پرداخت شد. یک میلیون و ۳۸ هزار دلار به هر تیم برای شرکت در هر بازی رسید. یعنی تیم ملی ایران که بعد از ۲۰ سال رنگ حضور در جامجهانی را دیده بود بابت بازی با یوگسلاوی، آلمان و آمریکا ۳ میلیون و ۱۱۴ هزار دلار گرفت. ۷۵۰ هزار دلار هم برای آمادهسازی به تیمها اهدا شده بود. فرانسه میزبان هم برای قهرمانی که با حضور در ۷ بازی برای اولین مرتبه در تاریخ رخ داده بود، ۷ میلیون و ۲۶۶ هزار دلار گرفت.
رشد چشمگیر پاداشها از دهه ۲۰۰۰
اما از جامجهانی ۲۰۰۲ کره و ژاپن که اولین جامجهانی آسیایی بود، روش پاداش دادن توسط فیفا تغییر کرد. هر تیم یک میلیون دلار برای آمادهسازی گرفت و بعد از اون تیمهایی که در مرحله گروهی حذف شدند ۴ میلیون و پونصد هزار دلار، تیمهای حاضر در مرحله یکهشتم نهایی ۶ میلیون و ۱۰۰ هزار دلار، تیمهای حاضر در یکچهارم نهایی ۷ میلیون و ۹۰۰ هزار دلار، تیمهای سوم و چهارم ۱۱ میلیون و ۹۰۰ هزار دلار، تیم نایبقهرمان ۱۲ میلیون و ۱۵۰ هزار دلار و قهرمان هم که برزیل بود ۱۲ میلیون و ۴۰۰ هزار دلار دریافت کردند.
این مبالغ در ۲۰۰۶ آلمان به شکل قابل توجهی رشد کرد و تیم قهرمان که ایتالیا بود ۲ برابر دوره قبل، یعنی ۲۴ میلیون و ۵۰۰ هزار دلار پاداش گرفت. نایبقهرمان ۲۲ میلیون و ۵۰۰ هزار دلار سود نصیبش شد، تیمهای سوم و چهارم ۲۱ میلیون و ۵۰۰ هزار دلار دریافت کردند، تیمهای یکچهارم نهایی ۱۱ میلیون و ۵۰۰ هزار دلار گرفتند که مبلغی نزدیک به پاداش قهرمان دوره قبل بود، تیمهای نهم تا شانزدهم یعنی همان تیمهایی که در یکهشتم نهایی کنار رفته بودن ۸ میلیون و ۵۰۰ هزار دلار از فیفا گرفتند و تیمهای مرحله گروهی هم ۶ میلیون دلار به حساب فدراسیونهایشان واریز شد. مثل دوره قبل هزینه آمادهسازی یک میلیون دلار بود.
پاداش همیشگی بهعلاوه پاداش باشگاهها
در ۲۰۱۰ آفریقایجنوبی حدود یکپنجم به پاداش تیم قهرمان افزوده شد و اسپانیا برای اولین قهرمانیاش ۳۰ میلیون دلار گرفت. مبالغ از این دوره رُند شدند و تیم نایبقهرمان ۲۴ میلیون دلار، تیم سوم ۲۰ میلیون دلار، تیم چهارم ۱۸ میلیون دلار، تیمهای پنجم تا هشتم ۱۴ میلیون دلار، تیمهای نهم تا شانزدهم ۹ میلیون دلار و تیمهای حذف شده در مرحله گروهی ۸ میلیون دلار دریافت کردند. هزینه آمادهسازی یک میلیون دلار بود و در این دوره ۴۰ میلیون دلار هم برای باشگاههایی که در جامجهانی تیم داشتند در نظر گرفته شد.
در ۲۰۱۴ برزیل، آلمانِ قهرمان ۳۵ میلیون دلار گرفت. ۲۵ میلیون دلار به آرژانتینِ نایبقهرمان رسید، به ترتیب ۲۲ و ۲۰ میلیون دلار هم نصیب تیمهای سوم و چهارم شد. تیمهای حذفشده در یکچهارم نهایی ۱۴ میلیون دلار دریافت کردند، تیمهای حذفشده در یکهشتم نهایی ۹ میلیون دلار به جیب زدن و تیمهای حذفشده در همون مرحله اولِ گروهی هم ۸ میلیون دلار سود کردند. هزینه آمادهسازی در این دوره به ۱٫۵ میلیون دلار رسید و پاداش تیمهای باشگاهی هم به ۷۰ میلیون دلار افزایش پیدا کرد. البته از سال ۲۰۱۴ مبلغ ۱۰۰ میلیون دلار هم برای جبران خسارت باشگاههای که در فیفادیها و جامجهانی بازیکنهایشان آسیب میدیدند، در نظر گرفته شد.
دوره قبل یعنی روسیه ۲۰۱۸ قهرمان که فرانسه بود ۳۸ میلیون دلار گرفت، یعنی حدود ۵ برابر پاداش قهرمانی قبلی. ۲۸ میلیون دلار به حساب کرواسیِ نایبقهرمان واریز شد که از پاداش قهرمان جامجهانی ۲۰۰۶ هم بیشتر بود. تیم سوم ۲۴ میلیون و تیم چهارم ۲۲ میلیون دلار دریافت کردند. تیمهای پنجم تا هشتم ۱۶ میلیون دلار و تیمهای نهم تا شانزدهم ۱۲ میلیون دلار گرفتند. تیمهای مرحله گروهی هم مثل دوره قبل ۸ میلیون دلار دریافت کردند. برای آمادهسازی ۱٫۵ میلیون دلار اختصاص داده شد. برای باشگاهها مبلغ پاداش به یکباره رشد چشمگیری داشت و به ۲۰۹ میلیون دلار رسید. از طرفی هزینه جبران خسارت باشگاهها هم ۱۳۴ میلیون دلار شد.
قطر ۲۰۲۲
و اما در قطر ۲۰۲۲ طبق آخرین آماری که رسانهها منتشر کردند ۲ میلیون دلار برای آمادهسازی اختصاص داده شده، تیمهای مرحله گروهی ۹ میلیون دلار میگیرند و پاداش تیم قهرمان هم ۴۲ میلیون دلار خواهد بود. پاداش نایبقهرمان به ۳۰ میلیون دلار رسیده، برای تیم سوم ۲۷ میلیون دلار در نظر گرفته شده و برای تیم چهارم هم ۵ میلیون دلار حضور در این مرحله سود خواهد داشت. مجموع پاداش باشگاهها در این جامجهانی به ۳۱۰ میلیون دلار رسیده و پولی که بابت مصدومیت بازیکنان کنار گذاشته شده ۲۲۰ میلیون دلار است. در مجموع مبلغ هنگفت و چشمگیر یک میلیارد دلار برای این جامجهانی هزینه خواهد شد.
فکر میکنید قهرمان خوشبخت و تیمی که به جایزه بزرگ ۴۲ میلیون دلاری میرسد از کدام کشور میآید؟