خبرورزشی/ نیلوفر رهگذر؛ دخانیات اگرچه هر ساله سبب مرگ ۸ میلیون انسان میشود ولی سازمانهای ورزشی تراز اول، از دیرباز و تقریباً از زمان آغاز فعالیت حرفهای خود به حمایتهای شرکتهای دخانیات وابسته بودهاند! لیگ ملی بیسبال آمریکا که به عنوان قدیمیترین لیگ ورزشی جهان شناخته میشود، اندکی بعد از تأسیسش در سال ۱۸۷۶، کارتهای مسابقه بازیکنان حاضر در رقابتهای خود را در جعبههای سیگار قرار داد و از سال ۱۹۲۰ نیز هر تیم یکی از شرکتهای دخانیات را به عنوان اسپانسر مخصوص خود در اختیار داشته است.
با این وجود و در گذر زمان، در یکجا قرار دادن ورزشکاران مطرح و رویدادهای ورزشی در کنار محصولی که بنا به اظهارات سازمان بهداشت جهانی باعث مرگ میلیونها انسان میشود، امری غیرمنطقی تلقی و اغلب حمایتهای شرکتهای دخانیات بهطور تدریجی در سرتاسر جهان متوقف و ممنوع شد. المپیک تابستانی ۱۹۸۴ لسآنجلس، آخرین مسابقاتی بود که یک شرکت دخانیات به عنوان حامی مالی رسمی در آن حضور داشت و مشارکتهای بین شرکتهای دخانیات و تیمهای ورزشی نظیر تیمهای تنیس، فوتبال، بیسبال و فوتبال آمریکایی که از جایگاهی عادی در نیمه اول قرن بیستم برخوردار بودند نیز، خاتمه یافت و تنها یک مورد استثنا در خصوص یکی از تیمهای ورزش موتوری وجود داشته است.
براساس تحقیق انتشار یافته از سوی سازمانهای مخالف مصرف سیگار و سایر محصولات مرتبط (استاپ) که در حقیقت بخشی از یک گروه صنعتی ضد سیگار در سطح جهانی را تشکیل میدهند، مسابقات فرمول یک و یکی از مسابقات موتورسواری مانند آن یعنی MOTOGP تنها رویدادهای ورزشی مهم در سراسر جهان هستند که هنوز به برندهای دخانیات اجازه میدهند تا با همکاری با تیمها و مسابقات خاص، طرفداران خود را مورد هدف قرار دهند.
بنا به گزارش سازمانهای مذکور در پایان این فصل، مسابقات فرمول یک از محل تبلیغات شرکتهای دخانیات به درآمدی بیشتر از ۵٫۴ میلیارد دلار دست خواهد یافت. شرکتهای دخانیاتی که در تاریخ ۷۰ سال گذشته به تبلیغ محصولات خود پرداخته و در فصل ۲۰۲۰ بیش از ۱۰۰ میلیون دلار هزینه کردند. این به معنی آن است که از سال ۲۰۱۱ تا کنون، مسابقات فرمول یک در دو فصل اخیر، از بالاترین حمایتهای شرکتهای دخانیات برخوردار بوده است. این در شرایطی است که فیا (فدراسیون بینالمللی اتومبیلرانی) در سال ۲۰۰۳ بر خاتمه حمایتهای مذکور در پایان فصل ۲۰۰۶ تأکید داشته است. فیا در ابتدا در سال ۲۰۰۱ نسبت به ممنوع نمودن تبلیغات سیگار اقدام نمود ولی در سال ۲۰۰۳ ممنوعیت مذکور را مورد اصلاح قرار داد و خواست خود مبنی بر توقف تبلیغات مذکور را در قالب یک توصیه مطرح کرد.
بنا به گزارش سازمانهای استاپ، دو شرکت فراری و مک لارن بهطور مشترک از محل پرداختهای حامیان مالی یعنی برندهای تولید سیگار به ۹۵ میلیون دلار دست یافتهاند. از ماشین فراری قرمز رنگ و سنتی مایکل شوماخر که با برند مارلبورو تزئین یافته گرفته تا ماشین ماریو اندروتی که شرکت جان پلیر با برند بلک بیوتی اسپانسر آن بوده است، اغلب ماشینهای متداول و موفق فرمول یک یادآور برندهای شرکتهای دخانیاتی هستند که حامیهای آنها محسوب میشدند. از نظر استاپ، عدم توانمندی فیا در ممنوعیت تبلیغات دخانیات باعث میشود تا ممنوعیتهای داخلی و ملی در نظر گرفته شده در هر مکان مبنی بر جلوگیری از حمایتهای شرکتهای دخانیات در مسابقات ورزشی نیز دستخوش آسیب شوند.
در مسابقات فصل ۲۰۱۹، تبلیغات مربوط به برند میژن وینو که بنا به مطالب درج شده در وبسایت آن یک شرکت پیشگام در این حوزه محسوب شده و در راستای توسعه و آزمایش جایگزینهای کم خطرتر برای دخانیات به فعالیت میپردازد، به میزان زیادی روی ماشینهای فراری مورد استفاده قرار گرفته بوده که ماشینهای مذکور در ۱۰ مورد از ۲۱ مسابقه حضور داشتهاند. همچنین مک لارن نیز از تبلیغات محصول جایگزین سیگار شرکت بت تحت عنوان لیفت، ویوس و ویوپ به همراه شعارهای آنها یعنی «فردای بهتر» و «تغییر سریعتر» روی ماشینهای خود در ۱۳ مسابقه مختلف استفاده کرده است. در تحقیق انتشار یافته در مجله آمریکایی پریونتیو مدیسین در دسامبر ۲۰۱۹، به ارتباط دخانیات با ریسک طولانی مدت ابتلا به بیمارهای تنفسی اشاره شده است.
براساس گزارش سازمان بهداشت جهانی، ۸۰ درصد مصرفکنندگان ۳٫۱ میلیارد نفری سیگار در سرتاسر جهان، در کشورهایی با درآمد اندک یا متوسط زندگی میکنند. شرکتهای دخانیات هنوز نیز پول بیشتری را در مسابقات فرمول یک سرمایهگذاری مینمایند زیرا به دنبال قلابی برای آویزان نمودن نسل دیگری از محصولات خطرناک خود هستند.