براساس شواهد موجود شاید بتوان سفر شهروندان یونان باستان به المپیا و دیدن مسابقات المپیک را جزو اولین تجربه های گردشگری ورزشی به شمار آورد. رویدادی ورزشی که قدمت آن به قرن هشتم پیش از میلاد مسیح باز می گردد. اکنون با تعدد و تنوع رویدادهای ورزشی در سطح داخلی و جهانی، اسپورت توریسم ابعاد بزرگ تری به خود گرفته است. در این مقاله، به معرفی بهترین مقاصد گردشگری ورزشی داخلی و خارجی و تاریخچه این نوع سفر می پردازیم.

گردشگری ورزشی چیست؟

گردشگری ورزشی (Sport tourism)، ترکیبی جذاب از سفر و ورزش است که در سال‌های اخیر به یکی از محبوب‌ترین انواع گردشگری تبدیل شده است. این نوع گردشگری شامل سفر به مقاصدی خاص برای شرکت در رویدادهای ورزشی، تماشای مسابقات، یا انجام فعالیت‌های ورزشی تفریحی است. در مقاصد گردشگری ورزشی ایران می‌توانید از کوهنوردی در ارتفاعات سر به فلک کشیده تا موج‌سواری در سواحل گرمسیری، گزینه‌های متنوعی برای علاقه‌مندان به ورزش وجود دارد. گردشگری ورزشی نه تنها فرصتی برای تجربه هیجان و ماجراجویی فراهم می‌کند، بلکه به بهبود سلامت جسمی و روحی نیز کمک می‌کند. مثلا اگر برای تماشای بازی فوتبال در استادیوم امام رضا، با خرید بلیط پرواز عسلویه مشهد به این شهر سفر کنید، می توان آن را در قالب گردشگری ورزشی دسته بندی کرد. مقاصد گردشگری ورزشی تنها به شرکت در مسابقات حرفه‌ای محدود نمی‌شود. بسیاری از افراد به دنبال مقاصدی هستند که امکان انجام فعالیت‌های ورزشی در طبیعت را فراهم کنند. پیمایش و فتح قله های بزرگ، دوچرخه‌سواری در جنگل‌ها، یا یوگا در سواحل آرام، از جمله فعالیت‌هایی هستند که در گردشگری ورزشی بسیار محبوب هستند. علاوه بر این، گردشگری ورزشی می‌تواند به توسعه اقتصادی مناطق مختلف کمک کرده و اشتغال‌زایی را افزایش دهد. 

تاریخچه گردشگری ورزشی: از حضور در میادین ورزشی باستانی تا استادیوم‌ های مدرن

گردشگری ورزشی، به شکل امروزی آن، پدیده‌ای نسبتا جدید است؛ اما ریشه ‌های آن را می‌توان در تمدن ‌های باستانی جستجو کرد. در یونان باستان، مردم از شهرهای مختلف برای تماشای مسابقات المپیک به المپیا سفر می‌کردند. رومی‌ها نیز به برگزاری مسابقات گلادیاتوری و ارابه‌رانی علاقه‌مند بودند و تماشاگران بسیاری را از سراسر امپراتوری به خود جذب می‌کردند. با این حال، گردشگری ورزشی به شکل امروزی و گسترده‌ای که امروزه می‌شناسیم، از اواخر قرن نوزدهم و با گسترش ورزش‌های مدرن و مسابقات بین‌المللی شکل گرفت. رویدادهایی مانند جام جهانی فوتبال و بازی‌های المپیک، نقش مهمی در توسعه گردشگری ورزشی ایفا کرده‌اند. در قرن بیستم، با پیشرفت فناوری و افزایش درآمد مردم، گردشگری ورزشی به یک صنعت بزرگ تبدیل شد. امروزه، میلیون‌ها نفر از سراسر جهان برای تماشای مسابقات ورزشی، شرکت در رویدادهای ورزشی و یا انجام فعالیت‌های ورزشی به کشورهای مختلف سفر می‌کنند.

مقاصد گردشگری ورزشی در ایران

ایران با برخورداری از طبیعت متنوع و بکر، پتانسیل بسیار بالایی برای توسعه گردشگری ورزشی دارد. از کوهستان‌های مرتفع و سرسبز البرز و زاگرس گرفته تا سواحل نیلگون خلیج فارس و دریای خزر، هر گوشه از این سرزمین می‌تواند مقصدی جذاب برای ورزشکاران و علاقه‌مندان به طبیعت باشد. کوهنوردی، سنگ‌نوردی، اسکی، دوچرخه‌سواری کوهستان، پاراگلایدر و بسیاری از ورزش ‌های هیجان‌انگیز دیگر را می‌توان در مناطق کوهستانی ایران تجربه کرد. همچنین سواحل جنوبی کشور با آب و هوای گرم و امکاناتی مانند موج‌ سواری، قایق ‌رانی و غواصی، مقصدی محبوب برای ورزش‌های آبی است.

ورزش‌های کوهستانی و صحرایی در ایران

ایران با برخورداری از رشته کوه‌های بلند و پهناور، دشت‌های وسیع و کویرهای گسترده، یکی از بهترین مقاصد برای ورزش‌ های کوهستانی و صحرایی در جهان محسوب می‌شود. کوه‌های البرز و زاگرس با قله‌های مرتفع و دره‌های عمیق خود، فضایی مناسب برای کوهنوردی، سنگ‌نوردی، اسکی و سایر ورزش‌های هیجان‌انگیز فراهم می‌کنند. دشت‌های وسیع و کویرهای پهناور نیز مکان‌ هایی ایده‌آل برای دوچرخه‌ سواری کوهستان، کویر نوردی، آفرود و سایر ورزش‌های ماجراجویانه هستند.

ورزش‌های آبی و دریایی در سواحل ایران

سواحل ایران، به ویژه در جزیره کیش، شرایط مناسبی برای توسعه و رشد ورزش‌ های آبی و دریایی فراهم کرده است. آب‌های خلیج فارس با دمای مطلوب و جریان‌های مناسب، محیطی ایده‌آل برای فعالیت‌هایی نظیر شنا، غواصی، و قایقرانی ورزشی به شمار می‌رود. جزیره کیش به عنوان یکی از مراکز گردشگری ورزشی ایران، با دارا بودن زیرساخت‌های پیشرفته و استانداردهای بین‌المللی، میزبان ورزشکاران داخلی و خارجی در رشته ‌هایی مانند واترپلو، شنا و حتی ورزش‌های رزمی مانند جت اسکی رقابتی و موج‌سواری شده است. این جزیره با برگزاری مسابقات ورزشی و میزبانی رویدادهای ملی و بین‌المللی نقش مهمی در گسترش این رشته‌های ورزشی دارد. اگر برای رویدادهای ورزشی قصد دارید در قالب گردشگری ورزشی به سایر مناطق جنوب کشور سفر کنید، می توانید با خرید بلیط هواپیما مشهد عسلویه به این شهر سفر کنید. شرایط طبیعی و جغرافیایی مناسب این منطقه امکان برگزاری تمرینات و مسابقات قایقرانی در آب‌های آزاد را برای تیم‌های ورزشی فراهم کرده است.

 ورزش‌های زمستانی در ایران

ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی ویژه‌اش و دارا بودن کوهستان‌های مرتفع، یکی از کشورهایی است که ظرفیت بالایی برای توسعه ورزش‌های زمستانی دارد. یکی از معروف‌ترین پیست‌های اسکی ایران، پیست توچال است که در نزدیکی تهران و بر فراز کوه‌های البرز واقع شده است. این پیست با ارتفاع بیش از ۳,۹۶۰ متر از سطح دریا، به عنوان یکی از مرتفع‌ترین پیست‌های اسکی دنیا شناخته می‌شود. امکانات پیشرفته، تجهیزات استاندارد، و دسترسی آسان به توچال، آن را به مکانی محبوب برای علاقه‌مندان به ورزش‌های زمستانی نظیر اسکی و اسنوبورد تبدیل کرده است.

علاوه بر توچال، پیست‌های معروف دیگری مانند دیزین، شمشک و دربندسر نیز از جمله مقاصد مهم گردشگری ورزشی در ایران به شمار می‌روند. دیزین، به عنوان بزرگ‌ترین پیست اسکی ایران، با انواع مسیرهای مناسب برای سطوح مختلف ورزشکاران، همواره میزبان مسابقات ملی و بین‌المللی بوده است.

مقاصد گردشگری ورزشی در جهان

مقاصد گردشگری ورزشی در جهان شهرهای زیادی را شامل می شود. شهر بارسلونا در اسپانیا از مقاصد گردشگری ورزشی خارجی، به دلیل برخورداری از تیم‌های ورزشی بزرگ و استادیوم‌های تاریخی مانند نوکمپ، یکی از برترین مقاصد برای علاقه‌مندان به فوتبال است. در سوی دیگر گردشگری ورزشی در جهان، کشور نیوزیلند به عنوان بهشتی برای علاقه‌مندان به ورزش‌های ماجراجویانه و هیجان‌انگیز شناخته می‌شود. کوهستان‌های برفی و رودخانه‌های خروشان این کشور، مکان‌های مناسبی برای فعالیت‌هایی نظیر اسکی، بانجی جامپینگ، و قایقرانی در آب‌های خروشان هستند. همچنین، نیوزیلند به دلیل برخورداری از طبیعت بکر و فضای باز گسترده، میزبان مسابقات و رویدادهای بین‌المللی در زمینه ورزش‌های طبیعت‌گردی و ماجراجویانه است و سالانه هزاران ورزشکار و علاقه‌مند به این نوع فعالیت‌ها را از سراسر دنیا جذب می‌کند.

رویداد های ورزشی و توریسم ورزشی

رویدادهای ورزشی بزرگ، مانند المپیک  و جام جهانی فوتبال، نقش مهمی در توسعه توریسم ورزشی دارند و هر سال میلیون‌ها نفر را به کشورهای میزبان جذب می‌کنند. به عنوان مثال، بازی‌های المپیک 2024 پاریس،  بین 15 تا 16 میلیون بازدیدکننده را به خود جذب کرد. این رویداد نه تنها گردشگران ورزشی را به شهر میزبان جذب کرد، بلکه تأثیر بزرگی بر اقتصاد محلی از طریق افزایش تعداد توریست‌ها و درآمد حاصل از هاستل‌ها، رستوران‌ها و حمل‌ونقل داشت.