جام جهانی ۲۰۲۲ قطر این روزها در حال برگزاری است و مطابق دوره‌های اخیر مسابقات از تلویزیون به صورت زنده پخش می‌شود. علیرضا علیفر یکی از گزارشگرانی بود که در چند سال گذشته فعالیت زیادی داشت و بازی‌های زیادی را گزارش می‌کرد. با این حال در این دوره کمتر از قبل فرصت گزارش مسابقات به علیفر رسیده و حضور او کمرنگ شده است. به همین بهانه به سراغ علیفر رفتیم و درباره کیفیت این دوره از جام جهانی و علت کمرنگ شدن حضورش با او گفتگو کردیم که در ادامه می‌خوانید:

سطح کیفی جام جهانی ۲۰۲۲ قطر را چه طور می‌بینید؟

جام جهانی از نظر من در دو دوره گذشته بسیار سطح پایین بود، اما در این دوره یک مقدار با تعویض نسل فوتبال بهتر شده است، نسبت به دو دوره گذشته. ولی اگر بخواهیم با جام جهانی ۹۸ یا حتی ۸۲ مقایسه کنیم می‌بینیم سطح بسیار پایین تر است. آن‌هایی که اهالی فوتبال هستند و صحبت می‌کنند برای این ضعف دلایل دیگری را بیان می‌کنند، خیلی سوادش را ندارند، این تعویض نسل فوتبال به اجبار هست و دست کسی نیست و باید انجام شود، مثال روشنش برای آگاهی هموطنانمان همان تیم ملی خودمان است. نسل بازیکنان ما در جام جهانی ۱۹۹۸ را مقایسه کنید، همه ستاره بودند، حتی کسانی که روی نیمکت نشسته بودند کسانی بودند که در واقع مربی که شناخت روی بازیکن دارد می‌دانست از کدام کجا استفاده کند. در بعضی از پست‌ها حتی انقدر بازیکن داشتیم که نمی‌دانستند از کدام استفاده کنند. بعد نسل فوتبال چندین بار عوض شد و در دو جام جام جهانی گذشته من سطح بسیار ضعیفی دیدم، مثلا هلند ۷۴ و ۷۸ اسطوره ای است، شما می‌بیند در جام ملت‌ها و در جام جهانی به فینال می‌رسند، آن تیم را که می‌بینید، اصلا نمی‌دانم چه ویژگی باید برایشان استفاده کرد، این تیم الان اصلا قابل مقایسه نیست و مثل فیل و فنجان می‌ماند.

عملکرد ایران را چه طور دیدید؟

من در این دوره بهتر دیدم، نسلی که عوض شده از دو دوره گذشته اش بهتر است، هشت سال قبل و ده سال قبل نسل فوتبال عوض شده. در کشور ما خیلی نسل تغیر نکرده است. آن قدر که در اروپا نسل عوض شده و به اوج نزدیک شده اند، ما به نسبت کاری نکردیم. الان تیم تهی از ستاره است. ببنید ستاره در فوتبال به هر کسی نمی‌شود گفت، الان در جمع ۱۱ بازیکن ما در زمین اگر بخواهید نام ستاره روی کسی بگذارید، حالا من نام نمی‌برم، شاید خیلی بخواهیم خوش بین باشیم ۳ یا ۲ نفر ستاره هستند و بقیه بسیار معمولی هستند.

من این را درباره ایران می‌گویم در اروپا که بسیار متفاوت است. به نظر من سطح کیفی جام جهانی در این دوره بهتر است، ضمن این که شگفتی‌ها کم تر است. البته باز شگفتی را باید دید به چه شکل تعبیر و تفسیر می‌کنیم. شاید بگوییم این که ژاپن اسپانیا را می‌برد و صدر نشین می‌شود شگفتی است، که شگفتی هم هست ولی باز شما نسل فوتبال آلمان را در نظر بگیرید، در صورتی که من مربی حال حاضر آلمان را یکی از بهترین مربی‌های حال حاضر دنیا می‌دانم ولی مثل جنگنده ای است که اسلحه آخرین مدل ندارد. من معتقدم شگفتی‌ها کمتر بوده، عربستان اگر آرژانتین را می‌برد یا ژاپن آلمان و اسپانیا را این‌ها قدرت این تیم‌ها را نشان نمی‌دهد ، عربستان بعدش میاید به تیم‌های پایین تر از آرژانتین می‌بازد، این به دلیل ضعیف شدن تیم‌های بزرگ است. شما این آلمان را با آلمان دهه ۷۰ با ۸۰ میلادی مقایسه کنید، که هیج تیمی‌یارایای مقاوت مقابلش را نداشت و هر بازیکنی که می‌رفت یکی بهتر می‌آمد، حالا تیم فعلی را بببینید، تیم بسیار معمولی در سطح لهستان و سوئیس است و خب می‌بازد.

در مورد ایران، اسکوچیچ برکنار شد و کی روش آمد، این تغیر را مثبت دیدید؟

شما وقتی می‌خواهید رستوران باز کنید، اول باز می‌کنید بعد می‌گویید من یک آشپر فوق العاده خوب می‌خواهم که توانایی زیاد داشته باشد و غذاها با مدیریت او و چند کمک آشپز درست شود، بعد چند نفر را به شما معرفی می‌کنند، شما یک نفر را می‌آوری و می‌بینی فوق العاده است. یعنی جوری غذا را می‌پزد که مشتری‌ها چندین بار دیگر هم می‌آیند، خب من اگر صاحب آن رستوران باشم و آن سرآشپز را عوض کنم، واژه ای جز کار احمقانه نمی‌شود روی کار من گذاشت. حالا ما دوران کرونا، تغییر نسل و ضعیف شدن تیم ملی و آن وضعیت که هیچکس جرعت نمی‌کرد مسئولیت تیم را قبول بکند، یک نفر آمده و قبول کرده و واقعا موفق عمل کرده است، با توجه به شرایطی که بوده است، بهترین عملکرد را داشته است و بهترین نتیجه را گرفته و تیم را با افتخار و سربلندی به جام جهانی می‌برد، آن هم با آن نسل سوخته تغییر کرده، خب وقتی آن را عوض کنیم جز احمقانه چیزی می‌توان گفت؟

من بی ادب نیستم، ولی جز این واژه برای این کار پیدا نمی‌کنم. ما قبلا یک آشپز داشتیم همه غذاها را می‌سوزانده، حالا که آشپز خوب را پیدا کردیم و رستوران شلوغ شده و جا نداریم، اخراجش می‌کنیم و آشپزی که غذا را می‌سوزانده می‌آوریم. آقی کی روش ۷ یا ۸ سال پول ملت مارا گرفت خورد و کار مفیدی انجام نداد. من از ساعت اولی که این آقا آمد مخالفش بودم، این آدم شخصیتش برای من محترم است و معروف هم هست و دستیار فرگوسن هم بوده، ولی چیزی بلد نیست، شما در خبرنگاری ممکن است دستیار بزرگترین خبرنگار و فوتبال نویس دنیا بشوی ولی استعداد نداشته باشی، باید شغلت را عوض کنی. این آقا دستیار فرگوسن بود ولی چیزی از فوتبال نمی‌فهمد. من چه قدر در این ۸ سال حرص خوردم و گفتم این آدم این کاره نیست و فوتبال بلد نیست. ۸ سال پول ملت خورد و جمعا ۴ ماه هم در ایران نبود.

یعنی مقصر ناکامی‌ما در جام جهانی کی‌روش بود؟

خب وقتی این آدم را کسی می‌آورد، البته که من کی روش را مقصر نمی‌دانم، من خودم و شما را مثال می‌زنم، شما خبرنگار هستی، به شما می‌گویند بیاد وزیر ارشاد بشو، خب شما صددرصد قبول می‌کنی، رای اعتماد مجلس را هم می‌گیری، بعد وزیر می‌شوی و می‌بینی هیچ کاری بلد نیستی، شما اصلا مقصر نیستی، به من بگویند وزیر ورزش بشو، قبول می‌کنم، به آقای کی روش هم وقتی برای بخور و بخواب پول می‌دهند قبول می‌کند، مقصر کسانی هستند که این را آوردند، شاید چون دستیار فرگوسن بود من تشخیص اولیه برای آوردنش را بپذیرم، شاید اگر من هم بودم همین کار را می‌کردم ولی بعد از شش ماه و یک سال که فهمیدیم هیچ کاره نیست چرا باز پول دادیم و ۸ سال مدام از او تقدیر کردیم؟

حالا آن هشت سال به کنار، این بار اصلا نمی‌توانم از واژه‌ها استفاده کنم، نمی‌دانم منظورشان از آوردنش چه بود؛ فقط معروف است، این آدم تیم مار را به سرعت نابود کرد، من خجالت می‌کشم به کسی بگویم تیمم ۶ تا گل خورد، ما تیم چغری بودیم، نهایت ۱ گل می‌خوردیم بعد بازی اول ۶ تا گل خوردیم؟ حالا بعضی‌ها می‌گویند بازی دوم را برد، از قول من بنویسید برد بازی دوم بیشتر عدم کفایت این مربی را نشان می‌دهد، چون اگر تیم و بازیکنان ما در سطحی هستند که می‌توانند دو تا به ولز بزنند پس مربی خوب نبوده است که ۶ تا از انگلیس خوردند.

تیمی‌که می‌تواند ولز را ۲ بر ۰ در جام جهانی ببرد یعنی بازیکنان ابزار متوسط رو به خوبی برا مربی هستند و آن سرمربی با این ابزارها در بازی اول ۶ تا گل خورده، یعنی نابود شده و حتی فوتبال ایران را ر جام جهانی نابوده کرده است. ما ۶ تا از انگلیس خوردیم. خب بعد آمده ولز را برده و خوشحال شده و می‌خندد و سرش را تکان می‌دهد، خب اگر ولز را بردی یعنی ابزار را داری و تو مقصر شکستی. مقصر اصلی هم کسان دیگری هستند.

الان باید یقه کسانی را گرفت که در این شرایط دوباره کی روش را آوردند. کی روش که با تیم ملی کلمبیا ۶ تا به آمریکای جنوبی می‌خورد، کلمبیایی که بعد از آرژانتین و برزیل بهترین بوده است، چون اروگوئه افت کرده و کلمبیا جای آن را گرفته، بعد ایشان سرمربی این تیم می‌شود ۶ تا می‌خورد بعد شما این را سرمربی ما می‌کنید که ما هم شش تا بخوریم؟ یعنی الان باید یقه این‌ها را گرفت. باید حساب و کتابی باشد. کسی که تشخیص داده کی روش باید برگردد باید پاسخگو باشد. در مجموع همان مثالی هست که برای شما زدم، به من بگویند وزیر ورزش شو قبول می‌کنم آن‌ها که آوردند باید اگر من بلد نبودم من را کنار بگذارند. حالا مه این‌ها که کی روش را بعد از پان هشت سال آوردند مقصر اصلی هستند.

به نظر شما در این دوره از جام جهانی کدام تیم قهرمانی می‌شود؟

من غیر تخصصی می‌توانم پیش بینی کنم. الان شگفتی‌ها در این دوره کمتر بوده، حتی پیروزی ژاپن مقابل اسپانیا را هم گفتم ضعیف بودن اسپانیا می‌دانم، اما باز هم همان قدرت‌های همیشگی شانس دارند. از آمریکای جنوبی برزیل، آرژانتین هم به جز بازی اول که مقابل عربستان شک شده خوب کار کرده است، اسپانیا مثل همیشه نبوده است، به نظر من برزیل در حال حاضر شانس بیشتری دارد، آرژاتتین خوب است، انگلیس نسبتا خوب است ولی به اعتقاد من مربی اش شانس زیادی ندارد. انگلیس در جام قهرمانی اروپا در شرایط میزبانی در فینال به ایتالیایی باخت که در ضعیف ترین دوران خودش است. انگلیس هم مثل ماجرای کی روش است، وقتی شما تا فینال رفته ای بعد به آن ایتالیا می‌بازی این باز عدم کفایت سرمربی است. انگلیس بازیکنان خوبی دارد و مربی خوبی ندارد. من برزیل را شانس اول می‌دانم.

شما در این مدت خیلی کم گزارش کردید؛ علتش چیست؟

من ۲۷ سال و نیم است که در تلویزیون ماندگار بودم، با توجه به این که ماندگار شدن در تلوزیون ما بسیار سخت است، چون ما در تلویزیون خودمان خیلی برای ماندگار شدن محدودیت داریم. من ۲۷ سال است که ماندگار شدم. من همیشه تابع وجدانم بودم، در هر کاری شدت و ضعف ایجاد می‌شود.. حدود ۲۰ سال گزارشگر جدید نیاوردند، من بودم، فردوسی پور، خیابانی و یوسفی. این‌ها اشتباه کردند که ۲۰ سال کسی را نیاوردند، چون ۱۰ سال زمان می‌برد که یک گزارشکر، گزارشگر خوبی شود، باید زودتر می‌آوردند، حالا یک هو تصمیمی‌گرفتند که گزارشگر جدید آوردندتا آزمون و خطا کنند، حدود ۱۰ یا ۲۰ استعداد کشف شده است، کار خوبی هم هست؛ علت هم این است که گزارشگر زیاد شده و پخش مسابقات فوتبال هم محدود است. در هفته ۴ تا ۵ تا بازی است، وقتی تعداد گزارشگر از ۵ تا ۳۰ می‌شود طبیعی است که بازی کمتر می‌رسد، من در این سال‌ها بیشتر تابع مدیران هستم، کیفیت مهم است نه تعداد . جامعه فوتبال و جامعه رسانه بهتر می‌دانند، فیل مرده و زنده اش یک قیمت است، یعنی آن قدر ارزشش زیاد است که مرده اش هم گران است، حالا علیفر اگر در ماه یکی گزارش کند یا چهار تا، علتش جذب نیروهای تازه است .