فوتبالی که در جام جهانی، المپیک، بازیهای آسیایی و جام ملت‌های آسیا به میدان رفته و طعم قهرمانی را هم کشیده است. بهترین را باید در میان رکوردداران بازی و گل و کاپیتانی ملی جست‌وجو کرد یا آن‌ها که سالیان متمادی صاحب این پست و مهره بدون جانشین بودند؟ اثرگذاری در رقابت‌های باشگاهی داخلی چقدر مهم است؟
با روش کار ما در انتخاب بهترین بازیکنان تاریخ فوتبال ایران در هر پست آشنا شده‌اید، پس بی‌معطلی و مقدمه می‌رویم به سراغ پست دفاع چپ.
همه کسانی که دفاع چپ بازی کرده‌اند
این ۷۳ نفر
در طول تاریخ ۸۱ ساله تیم ملی این نفرات در دفاع چپ برای ایران بازی کردند؛ به ترتیب تاریخ: احمد گلبو- نوری- آشوت داویدیان- ابراهیم رحیمیان- مهدی نصیراوغلی- محسن آزاد- ایرج دبیرسیاقی- مصطفی عرب- مهراب شاهرخی- گودرز حبیبی- رضا وطنخواه- اکبر کارگرجم- مهدی لواسانی- عزت جانملکی- حسن نایب آقا- آندرانیک اسکندریان- مهدی دینورزاده- حبیب خبیری- جواد اللهوردی- محمد پنجعلی- احمد سنجری- اصغر حاجیلو- امیرحسین شاهزیدی- سعید تهمتن- شاهین بیانی- حسین مسگرساروی- جواد زرینچه- سعید جانفدا- مجتبی محرمی- سید علی افتخاری- محمد تقوی- محمدحسن انصاریفر- صادق ورمزیار- اسماعیل قویدل- جواد منافی- رضا رضایی‌منش- کریم باقری- سیروس دین‌محمدی- رضا شاهرودی- مهرداد میناوند- علی‌اکبر استاد اسدی- مهدی پاشازاده- محمد نوازی- علی کریمی- علیرضا سهند رازیان- علیرضا امامیفر- اسماعیل حلالی- داود سیدعباسی- علیرضا واحدی نیکبخت- جلال امیدیان- سعید لطفی- حمید عزیززاده- محمد نصرتی- علی بداوی- ستار زارع- پژمان نوری- هادی شکوری- امیرحسین صادقی- فریدون زندی- هاشم بیگ‌زاده- حسن اشجاری- احسان حاج‌صفی- امیرحسین فشنگچی- مهرداد پولادی- وحید اسماعیل بیگی- حسین ماهینی- مهرداد جماعتی- میلاد محمدی- محمد انصاری- سعید آقایی- علی قلی‌زاده- وحید امیری- امید نورافکن
چپ راست
برخی بازیکنان همچون نصرتی، شجاع خلیل زاده، نوازی، رضایی منش، دینورزاده، اسکندریان یا عرب در دفاع راست نیز برای تیم ملی ایران بازی کرده‌اند.
کاپیتان
مصطفی عرب، محمد نصرتی، مهدی دینورزاده، مهرداد میناوند، احسان حاج‌صفی، علیرضا نیکبخت، اصغر حاجیلو، مجتبی محرمی و وحید امیری بازیکنانی هستند که در پست دفاع چپ بازوبند کاپیتانی تیم ملی را بر بازو بستند.
گلزن ملی
از بین مدافعان چپ علیرضا نیکبخت با ۱۲ گل ملی رکورددار است و احسان حاج‌صفی با ۶ گل در تعقیب او. شاهرودی، محرمی و نصرتی ۵ گل زدند، میناوند ۴ گل ملی دارد و انصاری فرد و عرب دو گل. امیرحسین صادقی نیز یک گل ملی دارد.
دو جام جهانی
در پنج دوره حضور ایران در جام جهانی امیرحسین صادقی و احسان حاج‌صفی بازیکنانی هستند که در سمت چپ خط دفاعی دو جام جهانی را دیده‌اند و در کنار علی دایی، مهدوی‌کیا، نکونام، جهانبخش و پس از مسعود شجاعی رکورددارند.
نماینده در باشگاه صدتایی‌ها
از نظر تعداد بازی ملی احسان حاج صفی در صدر مدافعان چپ می‌ایستد. او یکی از شش فوتبالیست ایرانی عضو باشگاه صدتایی‌هاست. پس از حاج‌صفی با ۱۱۱ بازی ملی -که هنوز هم شانس افزایش این رکورد را دارد- محمد نصرتی با ۷۹، مهرداد میناوند و علیرضا نیکبخت با ۶۹ و مصطفی عرب با ۵۳ بازی ملی رکوردداران مدافعین چپ هستند. اگر می‌خواهید از ارزش تداوم این بازیکنان مطلع شوید کافی‌ست بدانید میلاد محمدی دفاع چپ ثابت ۵ سال اخیر ایران ۴۵ بازی ملی دارد.
تواناترین بازیکنان
حضور بازیکنانی چون علی کریمی، کریم باقری، سیدعلی افتخاری، پژمان نوری، وحید امیری یا علی قلی‌زاده در این فهرست نشان از توانایی بازیکنان این پست برای ایفای نقش در پست‌های مختلف زمین فوتبال دارد. همیشه بزرگان از سمت چپ می‌آیند!
دربی‌بازان
در زمینه باشگاهی بیشترین افتخارات فوتبال ما متعلق به استقلال و پرسپولیس است و نشانه آن دربی. صادق ورمزیار، امیرحسین صادقی، عزت جانملکی، وحید امیری، محرمی، شاهرودی و البته نوازی مدافعان چپی هستند که بازوبند کاپیتانی را در دربی بر بازو بستند. نیکبخت با حضور در ۱۹ دربی پس از علی پروین دومین بازیکن پرسابقه تاریخ است و امیرحسین صادقی با ۱۸، کارگر جم و ورمزیار با ۱۵ دربی پس از او قرار م‌گیرند. ورمزیار با سه گل در دربی‌ها رکورد دار مدافعان چپ است و نوازی هم دو گل زده، نیکبخت و زندی هم یک گل در دربی دارند.
بهترین بازیکن تاریخ فوتبال ایران
اگر از هر کدام از بازیکنانی که طی این ۸۱ سال برای تیم ملی ایران بازی کرده‌اند، بازیکنانی که در تمام ۷۰ سال عمر فوتبال باشگاهی داخلی در لیگ سطح اول به میدان رفته‌اند، مربیان، داوران یا مدیرانی که در فوتبال ایران برای یک بازی یا ۳۰ سال کار کرده‌اند، و خلاصه از هر اهل فنی این سوال را بپرسید به طرزی باورنکردنی همه از «پرویز قلیچ‌خانی» نام می‌برند و در این مورد هیچ اختلافی بین ایرانی‌ها نیست! چرا؟ چون او توانایی بازی در تمام پست‌ها را داشته و این یعنی در عالم فوتبال هیچ نقطه ضعفی نداشته و دارای تمام ویژگی‌ها بوده است. درست مثل زمانی که از فوتبالی‌ها بپرسید تنها مدافعی که در جمع بازیکنان برتر تاریخ -بدون اولویت- قرار می‌گیرد کیست؟ در کنار علی دایی، علی پروین، پرویز قلیچ‌خانی، علی کریمی و کریم باقری همه از او نام می‌برند.
یکی از سه بازیکن برتر تاریخ؟
کم نیستند کسانی که او را یکی از سه بازیکن برتر تاریخ ما می‌دانند. یک بازیکن افسانه‌ای که در هر ۱۰ پست زمین فوتبال برای پرسپولیس و تیم ملی بازی کرد و عجیب آن‌که در هر پست چنان درخشان بود که بازیکنان اصلی آن پست را نیمکت‌نشین خود میکرد! و مهم‌تر اینکه در کنار سردار، تنها بازیکن تاریخ شد که هیچ نقصی نداشت.
مربیان خارجی وقتی او را در مهاجم یا هافبک دفاعی بازی می‌دادند باور نمی‌کردند او دفاع کناری است! بازیکنی با قد کوتاه و قدرت بدنی و فنی باور نکردنی، در بازی زمینی بی نقص و در بازی هوایی روی سر هر کسی سر میزد. سرزن دفاعی و حمله‌ای، هم سرعتی هم قدرتی، تکل‌زن و بازیساز، باهوش و فرصت طلب، با قدرت جاگیری و ضربه‌زنی بینظیر به توپ، یک «راست پا» که بهترین دفاع چپ تاریخ فوتبال ایران شد؛ مجتبی محرمی.
بهترین‌های دفاع چپ در طول تاریخ
این ۵ نفر
۵- آندرانیک اسکندریان
پدیده آرارات بود که توسط رایکوف به تاج دعوت شد و جگیچ هم او را فیکس می‌گذاشت. در سن کم به تیم ملی رسید و پس از چند بازی در سمت راست خط دفاعی جای حسن نایب آقا را در دفاع چپ گرفت. در صعود به جام ملت‌های ۱۹۷۶ و سپس قهرمانی بدون گل خورده در این تورنمنت ستون اصلی خط دفاعی بود. صعود به المپیک ۱۹۷۶ مونترال را تجربه کرد و در این تورنمنت به جمع ۸ تیم برتر رسید که هنوز به عنوان رکورد در تاریخ فوتبال ایران باقی است. سپس از دو قاره آسیا و اقیانوسیه ایران تنها سهمیه حضور در جام جهانی ۷۸ را گرفت و تنها بازیکن بدون جانشین سمت چپ خط دفاعی بود. در جام جهانی به اشتباه مقابل اسکاتلند دروازه خودی را گشود تا اولین ایرانی گلزن در تاریخ جام جهانی برای همیشه لقب بگیرد. اسکندریان با وقوع انقلاب اسلامی‌به پیشنهاد کاسموس نیویورک پاسخ داد و راهی ام.ال.اس شد تا همبازی سلطان پله و قیصر بکن باورشود. او در آمریکا بازنشسته و همانجا زندگی می‌کند. پسرش آلکو مدتی بازیکن تیم ملی امید آمریکا بود اما با یک مصدومیت مجبور شد فوتبال را کنار بگذارد. اسکندریان با ۳۱ بازی ملی در ۲۴ سالگی مجبور به خداحافظی با پیراهن ایران شد اما هنوز هم پرافتخارترین دفاع چپ تاریخ ما از نظر موفقیت‌های تیمی است.
۴- مصطفی عرب
در میان بازیکنانی که در پست دفاع چپ به شهرت رسیدند، مصطفی عرب نخستین نفر است. قبل از او محسن آزاد با بازی در این پست بعدها به ریاست فدراسیون فوتبال رسید اما شهرت عرب از همه فراتر رفت، درست مثل امیر آصفی که نخستین دفاع راست مشهور تاریخ فوتبال ماست. مصطفی عرب از ۱۳۴۱ تا ۱۳۵۱ برای یک دهه بازیکن بدون جانشین سمت چپ خط دفاعی بود. در آغاز دهه چهل صعود به المپیک ۶۴ را تجربه کرد و از معدود بازیکنان اصلی بود که توانست در دور نهایی المپیک نیز به میدان برود. مدال نقره بازیهای آسیایی ۱۹۶۶ و نخستین قهرمانی در جام ملت‌های آسیا ۱۹۶۸ در تهران و دفاع از این عنوان در ۱۹۷۲ در بانکوک و صعود و حضور بازیهای المپیک ۱۹۷۲ مونیخ با بازوبند کاپیتانی. مصطفی عرب طی یک دهه ۵۳ بار پیراهن تیم ملی را پوشید و نخستین دفاع چپی بود که به بازوبند کاپیتانی ایران رسید
۳- احسان حاج صفی
تنها ۱۷ سال داشت که با زدن گل پیروزی سپاهان در ورزشگاه آزادی به استقلال برای خود اسم و رسمی‌به هم زد. تنها دفاع چپی که از مرز ۱۰۰ بازی ملی گذشته و این شانس را دارد تا با حضور در جام جهانی ۲۰۲۲ در کنار مسعود شجاعی رکورددار فوتبال ایران شود. حاج صفی در ۳ جام ملت‌های ۲۰۱۱، ۲۰۱۵ و ۲۰۱۹ حضور داشت و اگرچه بخش عمده‌ای از ۱۱۱ بازی ملی اش را در پست دفاع چپ انجام داده اما تجربه بازی درهافبک دفاعی را هم دارد، به خصوص در سال‌های اخیر. کاپیتان سابق سپاهان و تراکتور در حال حاضر بازیکن آاک یونان است
۲- مهرداد میناوند
دومین دفاع چپ تاریخ فوتبال ما مهرداد میناوند است. بازیکنی که از پاس چهره شد، در تیم ملی امید درخشید و با پیوستن به پرسپولیس ره صد ساله را یک شبه در سال ۷۵ پیمود. به خاطر یک سوءتفاهم رضا شاهرودی در آستانه جام ملت‌های ۹۶ خط خورد و فرصت بازی ثابت به میناوند رسید و او جایگاه خودش را محکم کرد. با برنز جام ملت‌های ۹۶ به صعود و حضور در جام جهانی ۹۸ رسید و سپس راهی اتریش شد تا رکورددار بیشترین حضور در میان بازیکنان ایرانی در لیگ قهرمانان اروپا شود. آغاز سیر نزولی او ازدوره کوتاه در شارلوا - قبل از رسیدن به ۲۷ سالگی - بود و سپس با همان سرعت پیشرفت به الشباب امارات، پرسپولیس و سپاهان رسید و قبل از ۳۰ سالگی به پایان مسیر حرفه‌ای رسید. میناوند با استعدادی غریب در امور هنری و تقلید صدا، خوش‌مشرب‌ترین فوتبالیست تاریخ ایران بود که متاسفانه به دلیل بیماری کرونا خیلی زود از میان ما رفت.
۱- مجتبی محرمی
تنها ۳۸ بازی ملی دارد در دو جام ملت‌های ۱۹۸۸ و ۱۹۹۶ به مدال برنز رسید و در جام ملت‌های ۱۹۹۲ در بازی معروف با ژاپن داور را زد و به جایش پیوس یک سال محروم شد! برنده مدال طلای بازیهای آسیایی ۱۹۹۰ که پاس گل استثنایی به سیروس قایقران در نیمه نهایی داد و خود از فینال محروم شد اما در تیم منتخب آسیا جای گرفت. کاپیتان پرسپولیس و تیم ملی که به خاطر دربی جنجالی سال ۷۳ یک سال دیگر محروم شد. در اواخر فوتبالش لژیونر شد و قطر را هم رها کرد! مردی که ششم اردیبهشت ۱۳۴۳ در خیابان استخر تهران در مجاورت محله بدنام متولد شد و از کودکی در پایین‌ترین طبقات اجتماعی رشد کرد و به یکی از بزن بهادرترین فوتبالیست‌های تاریخ مبدل شد. استعدادش را در شاهین شناختند اما وقتی به پرسپولیس آمد چنان اعتباری به شماره ۸ داد که بعدها نامدارانی چون علی کریمی، مهدی هاشمی‌نسب و علی انصاریان به عشق او این شماره را به تن کردند مردی که اگر اسیر مشکلات اجتماعی ناشی از خاستگاهش نمی‌شد به راحتی می‌توانست در بزرگترین تیم‌های اروپایی بازی کند و اگر امروز متولد شده بود، اولین بازیکنی می‌شد که به رکورد ۲۰۰ بازی ملی می‌رسد و رقم قراردادش از ۱۰۰ میلیارد تومان می‌گذشت. شاید تنها دلیلی که قلیچ خانی بالاتر از محرمی در فوتبال می‌ایستد افتخارات تیمی او باشد که هیچ بازیکن بعد انقلاب به آن نرسید. از حضور در المپیک تا قهرمانی بازیهای آسیایی...
